Jednym z najważniejszych praw każdego pacjenta jest tzw. tajemnica medyczna. Oznacza ona, że żaden lekarz nie ma prawa udostępniać nieupoważnionym osobom informacji na temat wdrożonego leczenia oraz przebiegu choroby. Pomimo tego wielu ubezpieczycieli zastrzega sobie prawo wglądu do dokumentacji medycznej swoich klientów. Czy takie działanie jest zgodne z prawem? Na jakiej podstawie dokumentacja medyczna może zostać udostępniona wybranemu asekuratorowi?
Dokumentacja medyczna – jakie prawa przysługują pacjentowi?
Podstawowym aktem prawnym dla wszystkich osób korzystających ze świadczeń medycznych jest ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta. Warunkuje ona wiele istotnych kwestii związanych z opieką zdrowotną. W jej treści znajduje się także opis tego, na jakich warunkach dokumentacja medyczna może zostać udostępniona zainteresowanym stronom. Artykuł 26. zawiera wykaz podmiotów, które mają prawo do uzyskania takich informacji. To właśnie tam pojawia się adnotacja, iż zakładom ubezpieczeń również przysługuje prawo wglądu do dokumentacji medycznej. Jednak warunkiem niezbędnym do uzyskania takiego dostępu jest zgoda samego pacjenta.
Niemniej wiele osób słusznie uważa, że zachowanie tajemnicy medycznej to prawny obowiązek lekarza. Wszystko za sprawą ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Szczególną uwagę należy tutaj zwrócić na artykuł 40., który zawiera następującą informację:
Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty, artykuł 40
Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu
Prawo ubezpieczyciela czy prawo pacjenta – jak interpretować powyższe zapisy?
Przytoczone regulacje prawne mogą wydawać się niezrozumiałe. Dlaczego jedna ustawa jasno wskazuje na konieczność zachowania tajemnicy lekarskiej, jeżeli druga ustawa dopuszcza możliwość udostępniania dokumentacji medycznej?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba określić przypadki, w których dokumentacja medyczna musi zostać przekazana odpowiednim osobom lub instytucjom. Możliwość wglądu do takich informacji mają przede wszystkim inni lekarze lub osoby świadczące usługi medyczne. Wynika to z faktu, że poznanie dotychczasowego przebiegu leczenia danego pacjenta jest często niezbędne do dalszej diagnostyki. Ponadto dokumentacja medyczna może zostać udostępniona na żądanie wszelkich organów władzy.
Jeśli jednak przekazanie dokumentacji medycznej nie jest obowiązkowe, pacjent sam decyduje o tym, czy udzieli do niej dostępu. To właśnie tutaj pojawia się wspomniane prawo ubezpieczyciela. Każdy podmiot świadczący usługi w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych może złożyć wniosek o dostęp do dokumentacji medycznej dotyczącej danego pacjenta. Decydujący głos w tej sprawie ma jednak sam pacjent, który musi wyrazić zgodę na przekazanie takich informacji. Brak zgody spowoduje, że złożony wniosek zostanie odrzucony.
Dostęp do dokumentacji medycznej może być warunkiem wypłaty odszkodowania!
Każdy pacjent ma więc prawo do odmowy udzielenia ubezpieczycielowi dostępu do jego dokumentacji medycznej. Trzeba przy tym pamiętać, że taka decyzja będzie mieć daleko idące skutki.
Po pierwsze, ubezpieczyciel może odmówić sprzedaży polisy osobie, która nie wyraziła zgody na dostęp do dokumentacji medycznej. Takie prawo ubezpieczyciela jest stosowane głównie w odniesieniu do polis zapewniających ochronę życia i zdrowia. Po drugie, część asekuratorów wypłaci odszkodowanie tylko pod warunkiem, że zostanie im udostępniona dokumentacja medyczna.
Co istotne, zgoda na dostęp do dokumentacji medycznej (lub jej brak) obowiązuje również po śmierci pacjenta. To z kolei może być poważnym problemem dla rodziny, która będzie ubiegać się o przyznanie odszkodowania. Jeżeli pacjent nie wyrazi takiej zgody za życia, lekarze nie będą mogli udostępnić dokumentacji zainteresowanym stronom. Wówczas jedynym rozwiązaniem tego problemu jest rozprawa sądowa. Tylko sąd może wydać wyrok, który sprawi, że tajemnica medyczna zostanie prawnie uchylona. Dzięki temu cała dokumentacja medyczna pacjenta trafi do rodziny i samego ubezpieczyciela.
Dokumentacja medyczna ma olbrzymie znaczenie przy zawieraniu umów ubezpieczeniowych. Dlatego przed zakupem polisy warto dopytać, czy wyrażanie zgody na dostęp do dokumentacji jest niezbędnym warunkiem umowy. Oczywiście każdy może odmówić udzielenia takiego dostępu, jednak wtedy prawo ubezpieczyciela pozwala wstrzymać sprzedaż polisy lub anulować wypłatę odszkodowania. Ponadto trzeba pamiętać o tym, iż tajemnica medyczna obowiązuje także w przypadku śmierci pacjenta. W związku z tym cała dokumentacja również pozostanie utajniona. Aktualnie jedynym sposobem na anulowanie takiej decyzji jest prawomocny wyrok sądowy. Niestety, ewentualna rozprawa oznacza dodatkowe koszty i stratę czasu. Toteż każdy powinien dobrze zastanowić się nad udzieleniem ubezpieczycielowi dostępu do swojej dokumentacji medycznej.
