Umowa ubezpieczenia

Umowa ubezpieczenia to umowa cywilnoprawna, której treść polega na tym, że jedna ze stron (ubezpieczający) jest zobowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej. A druga strona (towarzystwo ubezpieczeniowe) jest zobowiązana do spełnienia umówionego świadczenia w razie wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego. Zatem umowa ubezpieczenia stanowi zgodne oświadczenie woli klienta, który poszukuje ochrony ubezpieczeniowej oraz towarzystwa ubezpieczeniowego.

Umowa ubezpieczenia – charakterystyka

Do najważniejszych cech umowy ubezpieczenia należy to, że jest to umowa:

• nazwana – uregulowana w kodeksie cywilnym;
• konsensualna – umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli przez strony;
• odpłatna – świadczenie ochrony ubezpieczeniowej przez towarzystwo ubezpieczeniowe ma charakter odpłatny, czego wyrazem jest konieczność zapłaty składki ubezpieczeniowej przez ubezpieczającego;
• dwustronnie zobowiązująca – ubezpieczający jest zobowiązany do zapłaty składki ubezpieczeniowej, a towarzystwo ubezpieczeniowe jest zobowiązane do spełnienia umówionego świadczenia w razie wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego (tj. zdarzenia losowego zawartego w zakresie ochrony ubezpieczeniowej);
• najwyższej dobrej wiary – strony umowy ubezpieczenia darzą siebie najwyższym zaufaniem;
• stałej współpracy kontraktowej – strony umowy ubezpieczenia są zobowiązane do współpracy ze sobą jeszcze przed zawarciem umowy ubezpieczenia, w trakcie okresu jej trwania oraz po wystąpieniu wypadku ubezpieczeniowego.

Zawarcie umowy ubezpieczenia

Umowa ubezpieczenia może być zawarta:

• w trybie ofertowym;
• w trybie rokowaniowym;
• w trybie przetargowym.

Tryb ofertowy

Zdecydowana większość umów ubezpieczenia dochodzi do skutku w trybie ofertowym. Tryb ofertowy polega na tym, że ubezpieczający (oferent) składa towarzystwu ubezpieczeniowemu (oblatowi) ofertę zawarcia umowy ubezpieczenia. Czyni to na formularzu wniosku ubezpieczeniowego, określonym przez towarzystwo ubezpieczeniowe zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (OWU) danej polisy. A zatem ubezpieczający poprzez złożenie wniosku ubezpieczeniowego wyraża wolę zawarcia umowy ubezpieczenia na warunkach opisanych w OWU danej polisy. Wniosek ubezpieczeniowy może być sformułowany:

• pisemnie – za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego albo strony internetowej towarzystwa ubezpieczeniowego;
• słownie – za pośrednictwem infolinii towarzystwa ubezpieczeniowego.

Umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku, jeżeli towarzystwo ubezpieczeniowe zaakceptuje wniosek ubezpieczeniowy. Przy czym ma też prawo do wystosowania kontroferty. Jest to propozycja zawarcia umowy ubezpieczenia na warunkach odmiennych od treści wniosku ubezpieczeniowego. Wówczas umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku, jeżeli ubezpieczający zaakceptuje kontrofertę.

Trzeba wiedzieć, że umowa ubezpieczenia czasami w ogóle nie dochodzi do skutku. Taka sytuacja dotyczy dobrowolnych umów ubezpieczenia (takich, które klient zawiera z własnej woli). W odniesieniu do nich towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo do odrzucenia wniosku ubezpieczeniowego. Inaczej jest w przypadku obowiązkowych umów ubezpieczenia (takich, do których zawarcia klient jest zobowiązany przepisami prawa). Bo towarzystwo ubezpieczeniowe jest zobowiązane do każdorazowego zawarcia umowy ubezpieczenia, jeżeli w swojej ofercie sprzedażowej posiada dane ubezpieczenie obowiązkowe.

Tryb rokowaniowy

W trybie rokowaniowym zawarcie umowy ubezpieczenia jest uzależnione od negocjacji treści OWU danej polisy pomiędzy ubezpieczającym a towarzystwem ubezpieczeniowym. Umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku, jeżeli obie strony są zadowolone z przeprowadzonych negocjacji.

Tryb przetargowy

Tryb przetargowy polega na tym, że ubezpieczający ogłasza przetarg na zawarcie umowy ubezpieczenia w celu wyboru najkorzystniejszej dla siebie oferty. Umowa ubezpieczenia dochodzi do skutku z chwilą wyboru przez ubezpieczającego oferty danego towarzystwa ubezpieczeniowego startującego w tym przetargu.

Obowiązki stron umowy ubezpieczenia

Do obowiązków towarzystwa ubezpieczeniowego wobec ubezpieczającego należy:

• dostarczenie OWU danej polisy przed zawarciem umowy ubezpieczenia;
• stwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia poprzez dostarczenie dokumentu ubezpieczenia – polisy, certyfikatu ubezpieczenia, etc.;
• podanie w dokumencie ubezpieczenia treści OWU (najważniejszych postanowień), na których podstawie umowa ubezpieczenia została zawarta;
• spełnienie umówionego świadczenia w razie wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego.

Do obowiązków ubezpieczającego wobec towarzystwa ubezpieczeniowego należy:

• podanie dokładnych i prawdziwych informacji we wniosku ubezpieczeniowym;
• informowanie towarzystwa ubezpieczeniowego o istotnych zmianach, które mogą być powodem wzrostu ryzyka wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego, a tym samym ponownego przeliczenia składki ubezpieczeniowej;
• w razie wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego wykorzystanie dostępnych środków i metod w celu minimalizacji szkody oraz niezwłoczne poinformowanie towarzystwa ubezpieczeniowego o szkodzie.