Czym jest ubezpieczenie zdrowotne? Ile kosztuje taka polisa i jakie są jej rodzaje?

Termin „ubezpieczenie zdrowotne” może odnosić się do dwóch różnych świadczeń. Pierwszym z nich jest ubezpieczenie NFZ, czyli państwowe ubezpieczenie przysługujące wszystkim mieszkańcom Polski. Natomiast drugim rodzajem takiego świadczenia może być dowolna polisa zdrowotna o charakterze prywatnym. Sprzedażą takich świadczeń zajmują się firmy ubezpieczeniowe, a same polisy tego typu mają w pełni dobrowolny charakter. Co więc warto wiedzieć o wymienionych świadczeniach? Jakie ubezpieczenie zdrowotne okazuje się najkorzystniejsze dla samych pacjentów?

Ubezpieczenie zdrowotne NFZ – podstawowa ochrona dla każdego

Wszyscy obywatele Polski mają konstytucyjne prawo do korzystania z usług świadczonych w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej. Taką gwarancję zapewnia art. 68. Konstytucji RP. Jednak sama Konstytucja przewiduje również, że warunki dostępu do opieki zdrowotnej zostaną określone w innym akcie prawnym.

W Polsce taką funkcję pełni Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W tym akcie prawnym można znaleźć wszystkie najważniejsze informacje dotyczące zakresu oraz warunków państwowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Zdecydowanie największą zaletą państwowego ubezpieczenia jest fakt, że praktycznie każdy może je uzyskać. Takie świadczenie przysługuje między innymi:

• osobom niepełnoletnim;
• wszystkim pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę lub zlecenia;
• przedsiębiorcom;
• studentom oraz osobom kontynuującym naukę (do 26 roku życia);
• emerytom oraz rencistom;
• funkcjonariuszom publicznym;
• bezrobotnym zarejestrowanym w urzędzie pracy;
• najbliższym członkom rodziny osoby ubezpieczonej.

Państwowe ubezpieczenie zdrowotne zapewnia dostęp do wszystkich świadczeń finansowanych z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. W tej kategorii znajdują się zarówno same konsultacje lekarskie, jak i wszelkie badania oraz zabiegi medyczne. Ubezpieczenie NFZ pozwala również na korzystanie z bezpłatnego leczenia w publicznych szpitalach oraz poradniach dentystycznych.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – co to za polisa?

Niestety, ubezpieczenie NFZ ma także swoje mankamenty. Dla wielu osób jego wadą jest przede wszystkim obowiązkowy charakter. Składki zdrowotne są bowiem odgórnie pobierane od każdej pracującej osoby. Pracownik nie może więc samodzielnie zdecydować o tym, czy będzie płacić składki, aby uzyskać państwowe ubezpieczenie.

Jeszcze poważniejszym problemem okazuje się stosunkowo niska jakość refundowanych świadczeń medycznych. Długie kolejki do specjalistów oraz odległe terminy badań stały się smutną wizytówką polskiego systemu opieki zdrowotnej. Przez to coraz większe zainteresowanie wzbudzają alternatywy dla państwowego ubezpieczenia.

Prywatne polisy zdrowotne nie są żadną nowością. Widnieją one na rynku już od wielu lat. Niemniej jednak w ostatnim czasie ich popularność wyraźnie wzrosła. Polisy sprzedawane przez towarzystwa ubezpieczeniowe są często reklamowane jako alternatywa dla ubezpieczenia NFZ. Czy rzeczywiście tak jest? To już zależy od zakresu takiej polisy.

Ubezpieczenia zdrowotne są dostępne w różnych wariantach. Podstawowe wersje takich świadczeń obejmują wyłącznie opiekę lekarską oraz ambulatoryjną. Natomiast bardziej rozbudowane ubezpieczenia umożliwiają także np. korzystanie z niepublicznych szpitali. To z kolei wyjaśnia, dlaczego tak wiele osób posiada prywatne polisy. Takie ubezpieczenia zapewniają po prostu wyższe standardy opieki medycznej.

Ile kosztuje prywatna polisa zdrowotna?

Zróżnicowane warianty ochrony wpływają również na ceny ubezpieczeń zdrowotnych. Dlatego przy zakupie polisy bardzo istotną kwestią jest sprecyzowanie swoich własnych oczekiwań. Jeżeli zależy nam na uzyskaniu kompleksowej ochrony, musimy przygotować się na nieco większy wydatek.

Podstawowe wersje ubezpieczeń zdrowotnych można zakupić już za kilkadziesiąt złotych miesięcznie. Co prawda, takie świadczenia mają dość ograniczony zakres ochrony. Niemniej nawet one zapewnią szybki dostęp do lekarza pierwszego kontaktu oraz wybranych lekarzy-specjalistów. Nieco bardziej rozbudowane ubezpieczenia kosztują średnio 150-250 złotych miesięcznie. W ich przypadku osoba ubezpieczona może liczyć na dostęp do większej liczby specjalistów oraz możliwość wykonania niezbędnych badań. Natomiast najdroższe polisy zdrowotne kosztują około 300-600 złotych miesięcznie. Są to jednak kompleksowe pakiety, które gwarantują możliwość skorzystania niemal ze wszystkich świadczeń medycznych.

Na jakie ubezpieczenie może zdecydować się osoba zatrudniona na podstawie umowy o dzieło?

Umowa o pracę oraz umowa zlecenia to zupełnie różne dokumenty. Jednak ich cechą wspólną jest fakt, że pracodawca w obydwu przypadkach musi odprowadzać składki za swojego pracownika. Taki wymóg nie obowiązuje jedynie w momencie zawarcia umowy o dzieło.

To oznacza, że pracownicy zatrudnieni na podstawie tej umowy nie odprowadzają składek (w tym także składki zdrowotnej). Tym samym nie mogą oni korzystać z państwowego ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nie uzyskali go z innego tytułu. Takie osoby zachowują więc dowolność pod względem wyboru konkretnego ubezpieczenia.

Czy można samemu kupić ubezpieczenie NFZ?

Większość dorosłych Polaków jest ubezpieczona w NFZ dzięki swojemu zatrudnieniu lub odprowadzaniu składek z tytułu prowadzonej działalności. Nie zmienia to jednak faktu, że ubezpieczenie NFZ można także nabyć dobrowolnie. W tym celu wystarczy skontaktować się z najbliższą placówką NFZ i zgłosić chęć uzyskania takiego świadczenia.

Po uzyskaniu takiej informacji pracownicy NFZ podają danej osobie numer konta, na które należy dokonać wpłaty. Kiedy płatność zostanie uregulowana, taka osoba pojawia się w systemie NFZ. Od tego momentu płatnik może korzystać ze wszystkich świadczeń refundowanych w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej.

Ile kosztuje ubezpieczenie w NFZ?

Od razu warto jednak dodać, że dobrowolne nabycie ochrony w ramach NFZ nie jest zbyt często wybieranym rozwiązaniem. Dlaczego? Ponieważ taka decyzja oznacza konieczność comiesięcznego płacenia wysokich składek. Na ten moment ich wymiar wynosi 9% wysokości średniego wynagrodzenia, czyli nieco ponad 700 złotych miesięcznie. Co istotne, NFZ opiera się na średniej dotyczącej wysokości kwartalnych wynagrodzeń. Tym samym cena ubezpieczenia w poszczególnych kwartałach może być inna.

Na tym jednak nie kończą się wady takiego rozwiązania. Jeżeli bowiem dana osoba przez jakiś czas nie miała ubezpieczenia NFZ, przy dobrowolnym zakupie ubezpieczenia zostanie naliczona opłata dodatkowa. Jej wysokość jest uzależniona od długości przerwy w ubezpieczeniu oraz wspomnianej wyżej wysokości średniego wynagrodzenia.

W 2024 roku wysokość takich opłat jest następująca:

• od 3 miesięcy do roku – opłata wynosi nie mniej niż 1 633,73 PLN (20% podstawy wymiaru) i jest wnoszona w całości
• powyżej roku do 2 lat – opłata wynosi nie mniej niż  4 084,34 PLN (50% podstawy wymiaru) i możliwe jest rozłożenie jej na 3 raty
• powyżej 2 do 5 lat – opłata wynosi nie mniej niż  8 168,67 PLN (100% podstawy wymiaru) i możliwe jest rozłożenie jej na 6 rat
• powyżej 5 do 10 lat – opłata wynosi nie mniej niż 12 253,01 PLN (150% podstawy wymiaru) i możliwe jest rozłożenie jej na 9 rat
• powyżej 10 lat – opłata wynosi nie mniej niż 16 337,34 PLN (200% podstawy wymiaru) i możliwe jest rozłożenie jej na 12 rat.

Jak sprawdzić ubezpieczenie w NFZ?

Nagła utrata pracy lub inne życiowe zawirowania mogą nieco skomplikować kwestię ubezpieczenia. Na skutek takich zdarzeń niektórzy mają wątpliwości dotyczące tego, czy są objęci ochroną NFZ. Zatem w jaki sposób można sprawdzić status swojego państwowego ubezpieczenia?

Obecnie są na to dwa sposoby. Pierwsza metoda zakłada skorzystanie z IKP, czyli Internetowego Konta Pacjenta. Dzięki tej platformie pacjenci mogą uzyskać mnóstwo istotnych informacji związanych z ich leczeniem. Jedną z nich jest także prawo do korzystania ze świadczeń NFZ. Aby je zweryfikować, wystarczy wejść w dedykowaną zakładkę i sprawdzić aktualny status dostępu.

Co jasne, nie wszyscy pacjenci korzystają na co dzień na IKP. Dlatego istnieje także alternatywna metoda na sprawdzenie statusu ubezpieczenia NFZ. Mianowicie wystarczy udać się do poradni przyjmującej pacjentów w ramach kontraktu z NFZ. W rejestracji takiej poradni należy okazać swój dokument tożsamości i poprosić o weryfikację statusu ubezpieczenia. Na tej podstawie pracownik recepcji udzieli informacji na temat prawa do korzystania ze świadczeń.

Jakie ubezpieczenie obejmuje NFZ?

Aktualnie prywatne ubezpieczenia nie dają możliwości korzystania ze świadczeń w ramach NFZ. Oznacza to, że tylko posiadacze państwowej polisy mogą korzystać z refundowanej opieki.

W tym miejscu trzeba jednak zaznaczyć, że sam zakres ubezpieczenia NFZ jest naprawdę szeroki. Polska to jeden z bardzo nielicznych europejskich krajów, gdzie państwowe ubezpieczenie zapewnia niemal darmowe leczenie. Rzecz jasna czasami zdarza się, że pacjenci ponoszą z tego tytułu dodatkowe koszty. Dotyczy to np. niektórych zabiegów dentystycznych. Niemniej jednak ogólna partycypacja pacjenta w kosztach leczenia jest w Polsce niemal zerowa.

Ile wynosi składka na NFZ?

Przy okazji opisywania zagadnień związanych z ubezpieczeniem NFZ warto poruszyć jeszcze jeden ważny aspekt. Mianowicie wysokość składki płaconej na poczet ubezpieczenia NFZ może się różnić w zależności od statusu zatrudnienia.

Osoby zatrudnione na etacie odprowadzają składkę zdrowotną w wysokości 9% liczonych od ich wynagrodzenia. Co jasne, taką składkę w ich imieniu odprowadza pracodawca. Niemniej warto tutaj podkreślić, że w przypadku pracujących wysokość składki zależy od wysokości otrzymywanego wynagrodzenia.

Podobnie sprawa wygląda w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Jednak przy JDG pojawia się ważne zastrzeżenie. Tutaj wysokość takiej składki w 2024 roku nie może wynieść mniej niż 381 złotych i 78 groszy. Tym samym jest to minimalna kwota, którą trzeba przelać do ZUS-u. Co ważne, kwota ta nie zmniejszy się w momencie, gdy przedsiębiorca osiągnie w danym miesiącu niskie dochody.

Co ciekawe, podana wyżej kwota 381 złotych to 9% liczonych od minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli jednak ktoś chciałby samodzielnie płacić za ubezpieczenia NFZ, jego składka rośnie. Wszystko ze względu na to, że podstawą składki jest wtedy 9% liczonych od wysokości średniego, a nie minimalnego wynagrodzenia. Dlatego warunki płatności są w tym przypadku znacznie mniej korzystne dla samego pacjenta.

Ubezpieczenie NFZ czy prywatna polisa zdrowotna – co wybrać?

Państwowe ubezpieczenie ma jedną bardzo istotną zaletę. Otóż wszystkie osoby pracujące oraz przedsiębiorcy mogą rozszerzyć własne ubezpieczenie NFZ na członków swojej rodziny. Dotyczy to również małżonka, który np. pracuje na podstawie umowy o dzieło lub pozostaje bezrobotny. Dopisać do ubezpieczenia można także: dzieci, rodziców oraz dziadków. Co istotne, rozszerzenie ochrony na najbliższych nie pociąga za sobą żadnych dodatkowych opłat!

Jeżeli chodzi o prywatne ubezpieczenia, podobną możliwość zapewniają tzw. polisy grupowe. Jak sama nazwa wskazuje, obejmują one przynajmniej kilka osób. Niemniej w tym przypadku trzeba zapłacić składkę za wszystkich ubezpieczonych. Dobra wiadomość jest taka, że asekuratorzy oferują zniżki przy zakupie podobnych świadczeń. Dzięki nim można uzyskać dodatkową ochronę w bardzo przystępnej cenie.

Obydwa rodzaje ubezpieczeń mają więc swoje plusy oraz minusy. Toteż ostateczna decyzja dotycząca zakupu danego świadczenia należy do osoby zainteresowanej. Trzeba jednak podkreślić, że najlepsze efekty zapewnia połączenie tych dwóch polis. Ubezpieczenie NFZ może zagwarantować podstawowy wymiar ochrony, a prywatna polisa będzie po prostu uzupełniać jego zakres. W ten sposób można uzyskać zdecydowanie najszerszą i najbardziej kompleksową ochronę.