Nieprzerwany rozwój sektora ubezpieczeń trwa już od kilkuset lat, a znakiem osiąganego postępu jest rosnąca liczba dostępnych świadczeń. Współczesne polisy mają bardzo różnorodny charakter i można je łatwo dopasować do konkretnych potrzeb. Mimo tego prawo ubezpieczeniowe przewiduje podział takich świadczeń na dwie główne kategorie. Jedną z nich stanowią polisy poświęcone ochronie mienia oraz wszelkich dóbr materialnych. Czym cechują się ubezpieczenia majątkowe i co trzeba o nich wiedzieć?
Ubezpieczenia majątkowe – definicja i najważniejsze informacje
Definicja ubezpieczeń majątkowych opiera się w głównej mierze na przepisach zawartych w treści Kodeksu cywilnego. Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku art. 821. Jego treść zakłada, iż:
Art. 821 kc:
„Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu”.
Jest to dosyć sztywna definicja, dlatego warto ją nieco rozszerzyć, aby lepiej przedstawić jej charakter.
Definicja:
„Ubezpieczenia majątkowe to polisy zapewniające ochronę mienia oraz dóbr materialnych. Gwarantują one możliwość uzyskania rekompensaty finansowej za ewentualne uszkodzenie lub utratę posiadanych dóbr. Wysokość takiego odszkodowania powinna zrekompensować wartość powstałych strat”.
W takim zapisie pojawia się już kilka ważnych informacji. Po pierwsze, ubezpieczenia majątkowe mogą chronić tylko określone przedmioty oraz dobra. Natomiast wszelkie polisy zakładające ochronę ludzkiego życia lub zdrowia należą do grupy ubezpieczeń osobowych. Po drugie, kluczowym aspektem w przypadku takich świadczeń jest kwestia rekompensaty finansowej. Ubezpieczyciel może ją wypłacić, jeśli chronione dobra ulegną uszkodzeniu lub zniszczeniu. Jeżeli chodzi o wysokość takiej rekompensaty, powinna ona odpowiadać szacowanej wartości powstałych strat.
Czym są obowiązkowe ubezpieczenia majątkowe?
Praktycznie wszystkie polisy osobowe są świadczeniami w pełni dobrowolnymi. Natomiast niektóre ubezpieczenia majątkowe należą do grupy polis obowiązkowych. Co to dokładnie oznacza?
Otóż w przypadku obowiązkowych ubezpieczeń pojawia się prawny wymóg ich zakupu oraz odnawiania. Jeżeli ktoś nie dopełni tego nakazu, naraża się na kary finansowe. Obowiązkowe polisy majątkowe dotyczą przede wszystkim czynności, które mogą mieć wpływ na mienie innych ludzi. Celem takich polis jest bowiem zabezpieczenie interesów osób mogących ponieść straty w wyniku działalności posiadacza polisy. Wówczas ewentualne odszkodowanie zostanie wypłacone właśnie z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia.
Za obowiązkowe ubezpieczenia majątkowe uchodzą obecnie polisy, takie jak:
- ubezpieczenie OC dla kierowców i uczestników ruchu drogowego;
- obowiązkowe OC dla właścicieli gospodarstw rolnych;
- ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych dla budynków będących częścią gospodarstwa rolnego;
- obowiązkowe OC zawodowe dla osób wykonujących określoną profesję (np. komorników, rzeczoznawców, pośredników nieruchomości, radców prawnych itd.).
Jakie są rodzaje ubezpieczeń majątkowych?
Przy omawianiu kwestii obowiązkowych ubezpieczeń majątkowych warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Dotyczy on podziału polis należących do tej kategorii. Mianem ubezpieczeń majątkowych można określić:
- szeroko rozumiane ubezpieczenia mienia (np. ubezpieczenia nieruchomości, samochodu);
- polisy od odpowiedzialności cywilnej (OC).
Różnica między nimi jest zasadnicza. Polisy dotyczące mienia zapewniają ochronę dóbr należących bezpośrednio do posiadacza polisy. Natomiast ubezpieczenia OC gwarantują zabezpieczenie mienia innych osób, które mogą zostać poszkodowane w wyniku działalności posiadacza OC.
To z kolei wyjaśnia sens prawnych regulacji dotyczących obowiązku posiadania OC zawodowego. Taką polisę muszą zakupić między innymi osoby, które zawodowo zajmują się finansami. Toteż ich ewentualny błąd może skutkować tym, że klienci stracą część kapitału lub zostaną poszkodowani w inny sposób. Wtedy polisa OC zapewni osobom poszkodowanym rekompensatę finansową.
Ile kosztują ubezpieczenia majątkowe?
Zróżnicowany charakter ubezpieczeń majątkowych sprawia, że ich ceny nie są stałe. Niektóre polisy tego typu mogą być stosunkowo tanie, natomiast składka innych podobnych świadczeń będzie już znacznie wyższa. Dlaczego? Ponieważ wszystko zależy od indywidualnych warunków i zakresu ubezpieczenia.
Powyższą zależność można przedstawić na przykładzie ubezpieczeń nieruchomości. Przy porównywaniu takich świadczeń doskonale widać, że składka poszczególnych polis jest zupełnie inna. Wszystko z powodu indywidualnych kalkulacji przeprowadzanych przez asekuratorów. Dzięki takim wyliczeniom eksperci mogą oszacować tzw. ryzyko ubezpieczeniowe. Większe ryzyko wpływa na wyższą cenę polisy i na odwrót.
Przy kalkulacji ryzyka ubezpieczyciele zwracają szczególną uwagę na dwa aspekty. Pierwszy z nich dotyczy parametrów chronionego dobra. W przypadku nieruchomości są to między innymi: lokalizacja, typ nieruchomości oraz metraż. Natomiast drugim ważnym czynnikiem jest zakres gwarantowanej ochrony. Bardziej rozbudowane polisy zakładają wypłatę odszkodowania w wielu różnych sytuacjach. Dlatego asekuratorzy podnoszą składki takich świadczeń, aby wyrównać zwiększone ryzyko ubezpieczeniowe.
Toteż ceny wspomnianych polis mogą w praktyce wynosić od 250 do nawet 900 złotych! Taki przykład doskonale pokazuje, jak duże są to rozbieżności.
Co obejmują ubezpieczenia majątkowe?
Zakres większości ubezpieczeń majątkowych jest stosunkowo podobny. Wynika to z faktu, że niemal wszystkie dobra materialne są narażone na zbliżone ryzyka. Dlatego ubezpieczyciele uwzględniają je w praktycznie wszystkich tworzonych polisach.
Najważniejsze zapisy zawarte we wspomnianych ubezpieczeniach to:
- ochrona przed ogniem i innymi zdarzeniami losowymi (np. silnym wiatrem, gradobiciem, eksplozją);
- rozszerzona ochrona przed kradzieżą oraz włamaniem;
- dedykowana ochrona dotycząca chronionego dobra (np. ubezpieczenie sprzętu sportowego w czasie transportu).
Podsumowanie
Ubezpieczenia majątkowe mogą mieć dwojaki charakter. Z jednej strony są to polisy gwarantujące zabezpieczenie dóbr materialnych przed zniszczeniem lub kradzieżą. Do tej samej kategorii ubezpieczeń można zaliczyć również polisy OC. Ich zadanie polega na pokryciu ewentualnych szkód spowodowanych działalnością posiadacza polisy. Zakres oraz warunki poszczególnych ubezpieczeń majątkowych są zgoła odmienne. Należy więc oceniać takie polisy wyłącznie w sposób indywidualny.
