Samochód bez prawa jazdy – co jest wymagane? Jakie uprawnienia będą potrzebne?
Aby legalnie kierować samochodami osobowymi, każda osoba musi mieć ważne prawo jazdy. Z tego względu praktycznie wszyscy kierowcy uważają, że brak prawa jazdy całkowicie przekreśla możliwość korzystania z pojazdów mechanicznych. Jednak nie jest to do końca prawda. Owszem, prawo jazdy kategorii B to obowiązkowy wymóg stawiany w przypadku samochodów osobowych. Jednak na rynku można również znaleźć pojazdy, które formalnie nie spełniają kryteriów typowych dla aut osobowych. Z tego względu mogą się one sprawdzić jako samochód bez prawa jazdy. Jak więc w tym przypadku wyglądają procedury? O czym muszą pamiętać osoby, które chciałyby kierować takimi pojazdami?
Czy w Polsce można prowadzić samochód bez prawa jazdy?
Wbrew pozorom jeszcze do 2013 roku przepisy dotyczące kierowania samochodem osobowym w Polsce były dość liberalne. Z tego względu niektóre pojazdy można było wówczas prowadzić bez dodatkowych uprawnień! Przykładem były między innymi tzw. czterokołowce lekkie oraz ciężkie.
Wspomniane pojęcia mogą zaskoczyć wielu kierowców, dlatego najpierw warto je przedstawić. W prawie drogowym definicja tych terminów wygląda następująco:
- Czterokołowiec lekki – pojazd samochodowy o masie własnej nieprzekraczającej 350 kg, który może poruszać się z maksymalną prędkością 45 km/h.
- Czterokołowiec ciężki – pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza:
- w przypadku przewozu rzeczy 550 kg;
- w przypadku przewozu osób 400 kg.
Na podstawie powyższych przepisów można jasno stwierdzić, iż czterokołowce stanowią zupełnie inną kategorię niż samochody osobowe. Z tego względu wymagania stawianie przed osobami kierującymi takimi pojazdami są zgoła odmienne!
Jakie uprawnienia są wymagane w Polsce do prowadzenia samochodu?
Jeżeli chodzi o samochody osobowe, sprawa jest prosta. Każdy kierujący takimi pojazdami musi mieć prawo jazdy kategorii B. Nieco więcej wątpliwości pojawia się jednak w przypadku opisanych wyżej czterokołowców. Do 2013 roku nie istniały żadne prawne wymogi dotyczące kierujących takimi pojazdami. Jednak wtedy w życie weszła nowelizacja, która całkowicie zmieniła obecny stan prawny.
Jedną z najważniejszych zmian uchwalonych wraz ze wspomnianą nowelizacją było stworzenie prawa jazdy kategorii AM i B1. Prawo jazdy kategorii AM pozwala na kierowanie motorowerem oraz czterokołowcem lekkim. Z kolei prawo jazdy B1 umożliwia prowadzenie czterokołowców ciężkich.
Dlaczego były to tak ważne zmiany? Otóż zarówno prawo jazdy kategorii AM, jak i kategorii B1 jest dostępne dla osób niepełnoletnich. Granica wieku w przypadku uprawnień AM wynosi bowiem 14 lat, a w przypadku B1 – 16 lat. To z kolei oznacza, że czterokołowcami mogą legalnie kierować osoby niepełnoletnie!
Taka alternatywa jest dla młodych ludzi korzystna z kilku powodów. Po pierwsze, średni koszt wyrobienia takich uprawnień jest znacznie mniejszy. Dość powiedzieć, że cena kursu na prawo jazdy kategorii AM wynosi średnio 1000 złotych. Co więcej, kierowanie czterokołowcami może okazać się bardzo przydatną lekcją w kontekście późniejszego zdobywania uprawnień na auta osobowe. Ponadto znaczące obniżenie granicy wieku sprawia, że dostęp do takich uprawnień staje się znacznie łatwiejszy!
Jakie samochody można prowadzić bez prawa jazdy?
Kwestia wymaganych uprawnień wydaje się już jasna. Dlatego można przejść do najważniejszej kwestii, czyli wskazania pojazdów, którymi mogą kierować osoby niemające prawa jazdy kategorii B. Jak więc wygląda ich aktualne zestawienie?
Jeśli chodzi o posiadaczy prawa jazdy kategorii AM, mogą oni legalnie kierować czterokołowcami lekkimi. Z kolei posiadacze kategorii B1 mogą również kierować czterokołowcami ciężkimi. Co prawda, wybór takich pojazdów jest stosunkowo ubogi. Niemniej jednak na rynku można znaleźć sprawne i gotowe do eksploatacji pojazdy tego typu. W produkcji czterokołowców specjalizuje się choćby firma Aixam. Do dzisiaj jest to najbardziej znany producent pojazdów tego typu.
Tutaj trzeba jednak podkreślić ważną zależność. W internecie bez trudu można odnaleźć rozmaite ogłoszenia dotyczące sprzedaży czterokołowców lub czterokołowców lekkich. Jednak nie zawsze opis jest zgodny z faktyczną kategorią danego pojazdu. Dlatego też przy zakupie czterokołowca należy zwrócić uwagę przede wszystkim na jego homologację.
W tym przypadku najważniejszy jest jej symbol. Homologacja czterokołowców lekkich musi być oznaczona symbolem L6E. Natomiast pozostałe czterokołowce mogą być oznaczone symbolem L7E. Znajomość tych oznaczeń jest więc bardzo istotna!
Ostatnim, ale bardzo ważnym aspektem dotyczącym zakupu czterokołowca jest kwestia ubezpieczenia OC. Koniec końców czterokołowiec spełnia kryteria pojazdu mechanicznego dopuszczonego do uczestnictwa w ruchu drogowym. Z tego względu właściciele czterokołowców muszą mieć ważne ubezpieczenie OC! Dobra wiadomość jest taka, że koszt zakupu OC dla czterokołowca jest znacznie mniejszy niż koszt standardowego OC samochodu osobowego.
Podsumowanie
Kierowanie samochodem bez prawa jazdy kategorii B może być legalne oraz zgodne z przepisami. Taka możliwość wynika z istnienia tzw. czterokołowców, czyli pojazdów traktowanych inaczej niż zwykłe samochody. Samochód bez prawa jazdy może prowadzić nawet osoba niepełnoletnia! Dolna granica wieku wynosi odpowiednio 14 (czterokołowce lekkie) i 16 lat (pozostałe czterokołowce). Co ważne, od 2013 roku kierowanie tymi pojazdami zostało obwarowane konkretnymi wymaganiami. Kierujący muszą więc dysponować ważnym prawem jazdy kategorii AM (czterokołowce lekkie) lub B1 (czterokołowce ciężkie). Do tego należy upewnić się, że posiadany pojazd ma właściwą homologację – odpowiednio L6E lub L7E. Trzeba również pamiętać o tym, iż czterokołowiec jest pojazdem uczestniczącym w ruchu drogowym. Z tego względu musi on mieć tablice rejestracyjne, a właściciel pojazdu ma obowiązek zakupu ubezpieczenia OC. Spełnienie tych wymogów pozwala nawet osobom niepełnoletnim na legalne kierowanie samochodami i to bez prawa jazdy kategorii B!
