Czy pakiety medyczne są opodatkowane?

Przyznawanie pracownikom dodatkowych benefitów stanowi coraz powszechniejszą praktykę we współczesnym biznesie. Przykładowo, wszystkie osoby zatrudnione w danej firmie mogą zostać objęte specjalnym pakietem medycznym. Dzięki niemu pracownicy zyskują prawo do darmowego korzystania z prywatnej opieki lekarskiej. Co ciekawe, wraz z pojawieniem się pakietów medycznych – rozgorzał spór dotyczący ich rozliczania i ewentualnego opodatkowania. Czy pakiety medyczne są opodatkowane? Na jakiej podstawie należy je rozliczyć?

Czym są pakiety medyczne?

Mianem pakietów medycznych dla firm określa się grupowe świadczenia dla pracowników, które zapewniają im prawo do korzystania z prywatnego leczenia. Takie usługi są realizowane przez prywatne firmy posiadające własną sieć placówek medycznych.

Idea abonamentu medycznego jest dość prosta. Pracodawca podpisuje umowę z firmą, która zajmie się realizacją świadczeń medycznych na rzecz pracowników. Tutaj mogą pojawić się dwa schematy rozliczenia:

• ubezpieczenie odgórne – pierwszy wariant polega na tym, że pracodawca ponosi koszty związane z zakupem pakietów medycznych.
• dobrowolny zakup pakietu – alternatywnym rozwiązaniem jest umożliwienie pracownikom dobrowolnego zakupu pakietu na zasadach częściowej lub pełnej odpłatności.

Ze względu na stosunkowo niską cenę pakietów, większość firm decyduje się jednak na ubezpieczenie odgórne. Dzięki niemu ochrona obejmuje każdego zatrudnionego pracownika. Wszyscy mogą wówczas korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego na określonych warunkach. Zazwyczaj pakiet medyczny zapewnia: darmowe konsultacje internistyczne, szybkie wizyty u lekarzy specjalistów oraz podstawowe badania diagnostyczne.

Czy pakiety medyczne są opodatkowane? – spór podatkowy

Rosnąca popularność pakietów medycznych sprawiła, że zainteresowały się nimi organy podatkowe. W efekcie kilkanaście lat temu rozgorzał spór, który tak naprawdę trwa do dzisiaj. Jego przedmiotem jest kwestia interpretacji tego, czy pakiet medyczny podlega opodatkowaniu.

Zazwyczaj schemat rozstrzygania sporów podatkowych wygląda podobnie. Zainteresowane strony kierują określony wniosek do sądu, który zapoznaje się ze sprawą, a następnie wydaje stosowny wyrok. Jeżeli jedna ze stron podważa jego zasadność, może skorzystać z prawa do złożenia apelacji.

Niestety, spór dotyczący opodatkowania pakietu medycznego okazał się szczególnie trudnym zagadnieniem. Najlepiej świadczy o tym fakt, że poszczególne sądy wydawały zupełnie inne wyroki w tej sprawie. To z kolei jeszcze bardziej potęgowało niepewność i dezinformację. Ostatecznie głos w sprawie zabrał nawet Minister Finansów.

Dlaczego sprawa świadczeń medycznych na rzecz pracowników budzi tak duże wątpliwości? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto spojrzeć na tę kwestię z dwóch różnych stron.

Przychody ze stosunku pracy

Jednym z podstawowych pojęć zawartych w obowiązującym prawie pracy są przychody. Termin ten określa wszystkie korzyści wynikające ze stosunku pracy. Co jasne, zazwyczaj pod tym pojęciem kryje się wyłącznie otrzymywane wynagrodzenie. Jeżeli jednak pracownik uzyskuje również inne korzyści (np. dodatki, nagrody), one także podlegają rozliczeniu jako przychody.

Powyższa zależność stała się podstawą opisanego wyżej sporu. Jeśli bowiem pracownik korzystał z pakietu medycznego, uzyskiwał darmowy dostęp do usług medycznych, które w normalnych warunkach byłyby płatne. Takie założenie wykorzystano do sformułowania twierdzenia, że pakiety medyczne stanowią nieodpłatne świadczenie na rzecz pracownika. Tym samym należy je uznać za część uzyskiwanego przychodu z tytułu stosunku pracy.

Co jasne, niemal każdy przychód uzyskiwany przez osoby fizyczne lub prawne podlega opodatkowaniu. W takich przypadkach trzeba opłacić podatek dochodowy lub inną należność określoną w ustawie. Rzecz jasna organy podatkowe mają prawo do kontrolowania, czy dana osoba lub firma faktycznie odprowadza należne opłaty.

To wszystko sprawiło, że firmy zostały zobligowane do tego, aby opłacać podatek dochodowy za pakiety kupowane na rzecz pracowników. Co jasne, taka decyzja nie spodobała się wielu przedsiębiorcom, którzy postanowili wyjaśnić zasadność tego założenia na drodze sądowej.

Dlaczego medyczne pakiety NIE powinny być opodatkowane?

Podstawową linią obrony dla pracodawców jest twierdzenie, że nie każdy pracownik w rzeczywistości korzysta z prywatnych usług medycznych. To z kolei rodzi wątpliwości dotyczące tego, czy niewykorzystane świadczenia opieki medycznej mogą być przychodem. Jednak organy podatkowe nie zgadzały się z taką interpretacją i twierdziły, że pakiety medyczne są opodatkowane. Dlatego niektóre sprawy tego typu musiały zostać zakończone na drodze sądowej.

Zapewnij sobie spokojny urlop

Nawet 50% taniej za pełen pakiet ochrony

Kup ubezpieczenie turystyczne

Pod koniec 2009 roku ukazał się istotny wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Jego treść wskazywała, że zryczałtowane rozliczanie pakietów medycznych jest niesprawiedliwe. Dlaczego? Ponieważ pracodawca musiał płacić składki za swoich pracowników nawet wtedy, gdy ci nie korzystali z usług medycznych. Tym samym dostępność takich świadczeń pozostawała w gestii samych pracowników. Jeżeli nie zdecydowali się oni na skorzystanie z usług medycznych, żadna należność nie powinna być naliczana.

We wspomnianym wyroku znalazła się więc ważna adnotacja. Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że obowiązkowi podatkowemu powinien podlegać tylko taki przychód, który faktycznie trafił do pracownika. W przeciwnym razie traktowanie pakietu medycznego jako przychodu ze stosunku pracy jest nieprawidłowe.

Abonamenty medyczne a obowiązek podatkowy – nowe orzecznictwo

Żeby uzyskać pełen obraz sytuacji, trzeba zaznaczyć, że w tym samym czasie inne sądy wydawały zupełnie odmienne wyroki. Kluczowe znaczenie miał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego wydany na początku 2010 roku. To właśnie w tym wyroku pojawiła się adnotacja, że pakiety medyczne stanowią nieodpłatne świadczenia na rzecz pracownika. Tym samym wynika ono bezpośrednio ze stosunku pracy, a co za tym idzie – podlega opodatkowaniu.

Sąd wskazał wówczas na ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sam wyrok wydano na podstawie art. 12 ust. 1, który brzmi następująco:

„Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.”.

W uzasadnieniu sąd uznał, że korzystanie z abonamentu medycznego przez pracowników powinno zostać uznane za taki przychód. Dlaczego? Albowiem korzyścią majątkową dla pracownika nie są usługi medyczne, ale nabycie samego prawa do darmowego korzystania z nich. Przez to nie ma znaczenia, czy pracownicy faktycznie pobierali takie świadczenia. Obowiązkowi podatkowemu mają bowiem podlegać nabyte prawa pracowników, a nie sam fakt korzystania z usług. Był to pierwszy krok na drodze do stworzenia nowego orzecznictwa w zakresie pakietów medycznych.

Jak Minister Finansów odniósł się do pakietów medycznych?

Jeszcze przed wyrokiem NSA pojawiła się kolejna interpretacja, którą wydał ówczesny Minister Finansów – Jacek Rostowski. W swoim piśmie Minister Finansów zastosował podobne argumenty.

Podstawą interpretacji było stwierdzenie tego, że objęcie pracowników opieką medyczną powinno zostać uznane za nieodpłatne świadczenie. Minister nie zgodził się także z argumentem dotyczącym braku możliwości ustalenia tego, czy pracownik faktycznie korzystał z usług medycznych. Jego zdaniem pracodawca przekazuje podmiotowi świadczącemu usługi listę osób, które są uprawione do korzystania ze świadczeń. To zaś stanowi wystarczającą podstawę do płatności w formie ryczałtu oraz naliczenia podatku.

Ponadto we wspomnianej interpretacji pojawiła się jeszcze jedna ważna wzmianka dotycząca prawa do korzystania z prywatnej opieki. Otóż często taka możliwość obejmuje nie tylko pracownika, ale również członków jego najbliższej rodziny. Tym samym wszystkie te osoby uzyskują przychód wynikający ze stosunku pracy. Z tego względu podatek dochodowy dotyczący pakietów medycznych może i powinien być naliczany.

Rozliczanie pakietów medycznych w praktyce

Mnogość przedstawionych informacji pokazuje, jak zawiłym problemem okazało się rozliczanie abonamentów medycznych. Świadczy o tym również fakt, że do dzisiaj toczą się spory prawne dotyczące tego zagadnienia. Co jednak powinni robić przedsiębiorcy?

Na podstawie obecnych wyroków i interpretacji wydaje się, że płacenie podatków z tytułu zakupionych pakietów medycznych jest wskazane. Rzecz jasna dotyczy to tylko sytuacji, gdy firma zdecydowała się na odgórne ubezpieczenie pracowników. Jeżeli natomiast zakup pakietu został sfinalizowany przez pracownika, trudno tutaj mówić o przychodzie.

Istnieje prawdopodobieństwo, iż w przyszłości pojawią się kolejne wyroki dotyczące tego zagadnienia. Tematyka ubezpieczania pracowników jest bowiem naprawdę zawiła i nie sposób niczego wykluczyć. Jednak na ten moment regularne płacenie podatków będzie najbezpieczniejszym rozwiązaniem, które zabezpieczy pracodawcę przed potencjalnymi problemami.

Podsumowanie

Obecne orzecznictwo prawne przewiduje opodatkowanie pakietów medycznych. Toteż pracodawca musi uwzględnić zaliczkę na podatek dochodowy od kupowanych pakietów. Taka konieczność stanowi efekt licznych wyroków, które wskazują, że pakiety medyczne to nieodpłatne świadczenie wynikające ze stosunku pracy. Oznacza to, że stanowią one jeden z przychodów pracownika. Niektóre firmy próbowały podważyć to stwierdzenie na drodze sądowej, jednak aktualnie orzecznictwo nie pozostawia wątpliwości. Przedmiotem opodatkowania nie są bowiem same usługi medyczne, lecz możliwość darmowego korzystania z takich świadczeń. Działanie pracownika nie ma więc w tym przypadku większego znaczenia, gdyż sama możliwość uzyskania darmowych usług medycznych stanowi przychód. Dlatego z uwagi na obowiązujące przepisy prawa pracodawcy powinni płacić podatki od pakietów medycznych.