Polski rynek ubezpieczeń, podobnie jak inne branże z sektora finansowego, jest objęty licznymi regulacjami. Nie ma w tym nic zaskakującego. Działalność polegająca na obracaniu wyjątkowo dużymi sumami pieniędzy musi przecież podlegać określonej kontroli. Dlatego w Polsce działa kilka instytucji odpowiedzialnych za szeroko rozumiany nadzór nad rynkiem ubezpieczeń. Jakie są ich kluczowe kompetencje? Które instytucje są szczególnie istotne dla osób kupujących polisy?
Komisja Nadzoru Finansowego i Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
Zdecydowanie najważniejszym organem kontrolnym w opisywanym sektorze jest Komisja Nadzoru Finansowego. Odpowiada ona za nadzorowanie działalności banków, firm ubezpieczeniowych oraz innych przedsiębiorstw świadczących usługi finansowe. KNF może przeprowadzać kontrole mające na celu stwierdzenie ewentualnych nieprawidłowości i nakładanie na tej podstawie określonych kar.
KNF nie jest organem działającym samodzielnie. Część jego zadań należy do kompetencji Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. To właśnie do tej instytucji mogą zwracać się osoby, które składają zbiorowe skargi na danego asekuratora. Celem UKNF jest bowiem reprezentowanie interesów osób dokonujących zakupu świadczeń ubezpieczeniowych. Niemniej urząd ten nie rozstrzyga indywidualnych sporów między klientami i asekuratorami. Warto tutaj nadmienić, że UKNF również ma prawo do prowadzenia wspomnianych kontroli.
Rzecznik Finansowy
Jeżeli zaś chodzi o najważniejszy organ z punktu widzenia osób ubezpieczonych, bez wątpienia jest nim Rzecznik Finansowy. Kiedyś osobę na tym stanowisku określano mianem Rzecznika Ubezpieczonych. Jednakże w 2015 roku wprowadzono nowe regulacje dotyczące tego organu. Od tamtej pory w branży działa właśnie Rzecznik Finansowy.
Głównym zadaniem Rzecznika Finansowego jest reprezentowanie interesów osób korzystających z usług świadczonych przez instytucje finansowe. W ramy tej działalności wchodzi również nadzór nad całym sektorem ubezpieczeń.
Jeśli posiadacz jakiejkolwiek polisy uważa, iż został niesprawiedliwie potraktowany przez asekuratora, może poprosić Rzecznika Finansowego o interwencję. Co prawda, jest to możliwe dopiero wtedy, gdy ubezpieczyciel nie zgodzi się na polubowne rozwiązanie problemu. Niemniej praktyka pokazuje, że liczba interwencji Rzecznika Finansowego stale rośnie. Z jednej strony świadczy to o wzroście świadomości osób kupujących ubezpieczenia, które zaczynają dochodzić swoich praw. Natomiast z drugiej strony stanowi dowód na to, jak istotną funkcję pełni osoba zajmująca stanowisko Rzecznika Finansowego.
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
Większość ubezpieczeń dostępnych na ranku ma charakter dobrowolny. Do tej kategorii nie należą jednak komunikacyjne polisy OC, które zgodnie z prawem musi nabyć każdy właściciel samochodu. Obowiązkowy charakter takich świadczeń wpływa również na kwestię nadzoru firm zajmujących się obsługą ubezpieczeń OC.
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych to organ powołany z inicjatywy ustawodawcy. Działalność tej instytucji opiera się na dwóch kluczowych zadaniach. Pierwszym jest zrzeszanie ubezpieczycieli, którzy prowadzą sprzedaż polis OC. Każdy asekurator ma obowiązek przystąpienia do struktur PBUK, dzięki czemu organ ten może łatwo nadzorować działalność wszystkich ubezpieczycieli.
Drugim ważnym zadaniem PBUK jest pełnienie funkcji tzw. Biura Narodowego. Reprezentuje ono interesy polskich kierowców w międzynarodowym Systemie Zielonej Karty. Oznacza to, że PBUK prowadzi dialog z innymi zagranicznymi instytucjami działającymi w sektorze obowiązkowych ubezpieczeń komunikacyjnych.
Polska Izba Ubezpieczeń
Cała branża ubezpieczeń opiera się na uchwalonych regulacjach prawnych. Powstają one przy udziale między innymi Polskiej Izby Ubezpieczeń. Jest to ciało reprezentujące interesy wszystkich towarzystw ubezpieczeniowych prowadzących działalność nad Wisłą. W związku z tym przedstawiciele PIU biorą udział w obradach poświęconych kształtowaniu i nowelizowaniu prawa ubezpieczeniowego.
Oprócz tego do kompetencji PIU należy szeroko rozumiana działalność edukacyjna. Można więc stwierdzić, że PIU odpowiada między innymi za informowanie klientów o sposobie funkcjonowania rynku ubezpieczeń.
Wszyscy asekuratorzy działający w Polsce muszą obowiązkowo należeć do struktur PIU.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
Każda firma na rynku może w pewnym momencie zbankrutować. Niestety, upadłość asekuratora jest zazwyczaj szczególnie poważnym problemem, gdyż wiele osób zostaje wówczas pozbawionych posiadanej ochrony. Dlatego w celu zabezpieczenia interesu takich klientów powstał Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
Co ciekawe, podstawowe zadanie UFG polega na wypłacaniu rekompensat finansowych osobom poszkodowanym w wyniku wypadków komunikacyjnych. UFG przejmuje ten obowiązek, jeżeli sprawca wypadku nie miał ważnego ubezpieczenia OC lub pozostaje on nieznany. Wówczas to właśnie ta instytucja odpowiada za wypłacenie odszkodowania wszystkim osobom, które poniosły określone straty na skutek wypadku. Oprócz tego UFG pokrywa wspomniane już wierzytelności ubezpieczycieli ogłaszających upadłość.
Nie wszyscy mogą wiedzieć o tym, że UFG czasami nakłada również kary na właścicieli pojazdów. Ten organ może bowiem kontrolować, czy posiadacze samochodów mają ważne ubezpieczenie OC. Jeżeli zatem kierowca nie odnowi polisy lub jej po prostu nie kupi, UFG nałoży na niego wysoką grzywnę. W 2021 roku jej wysokość wynosi aż 5600 złotych!
Podsumowanie
Do najważniejszych instytucji działających w polskim sektorze ubezpieczeniowym należą: Komisja Nadzoru Finansowego, Rzecznik Finansowy, Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Polska Izba Ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Każdy z wymienionych organów posiada inne kompetencje i uprawienia. Dlatego osoby kupujące ubezpieczenia powinny zapoznać się z tymi informacjami. Dzięki temu można się dowiedzieć, która instytucja odpowiada za rozwiązywanie określonych problemów.
