Beneficjent to osoba uprawniona do otrzymania świadczenia lub odszkodowania z polisy w razie śmierci ubezpieczonego. Co istotne, beneficjentem może być osoba fizyczna lub prawna. Termin ten widnieje jedynie w tych ubezpieczeniach, w których ochrona obejmuje życie ubezpieczonego (ubezpieczenie na życie, ubezpieczenie NNW). To oznacza, że po jego śmierci asekurator jest zobowiązany do wypłacenia beneficjentowi wyznaczonego odszkodowania.
Beneficjent – kto go wskazuje?
Beneficjenta wskazuje ubezpieczony, czyli osoba, która zawarła daną umowę ubezpieczenia. Takie prawo przysługuje zarówno posiadaczom polis prywatnych, jak i osobom ubezpieczonym w ramach grupowej polisy pracowniczej. W celu ustanowienia beneficjenta należy przekazać asekuratorowi oświadczenie woli podczas zawierania polisy lub w trakcie okresu ochrony ubezpieczeniowej. Jednocześnie ubezpieczony może w każdej chwili odwołać lub zmienić wskazaną osobę.
Warto również pamiętać, że beneficjent może być określany jako „osoba uposażona” lub „uprawiony”. Ubezpieczyciele stosują te terminy zamiennie, gdyż mają one to samo znaczenie.
Kto może być beneficjentem?
Zasadniczo beneficjentem może być zarówno członek rodziny ubezpieczonego, jak i osoba z nim niespokrewniona. W przypadku wskazania członka rodziny ubezpieczony powinien określić go imiennie. Jest to znacznie praktyczniejsze rozwiązanie. Dlaczego? Ponieważ przy wskazaniu „brata” lub „żony” asekurator będzie musiał zweryfikować, czy dana osoba faktycznie jest spokrewniona z posiadaczem polisy. Najczęściej odbywa się to poprzez okazanie stosownego dokumentu (np. aktu urodzenia lub ślubu).
Co istotne, okoliczności dotyczące życia prywatnego nie mają wpływu na zawartą umowę. Jeżeli np. właściciel polisy ustanowi beneficjentem swojego małżonka, a później nastąpi rozwód – asekurator nie zmieni tego zapisu. Beneficjent może bowiem zostać zmieniony jedynie poprzez jednoznaczne wyrażenie woli. Dlatego w celu uposażenia nowej osoby trzeba udać się do placówki asekuratora i poprosić o korektę zapisu.
Beneficjent i jego udział w sumie ubezpieczenia
Ubezpieczony ma prawo ustanowić jednego lub kilku uposażonych. W przypadku wskazania kilku beneficjentów właściciel polisy powinien określić procentowy udział poszczególnych osób w sumie ubezpieczenia. Jeżeli tego nie zrobi, towarzystwo ubezpieczeniowe uzna, że te udziały są równe. Jeśli natomiast ubezpieczony odwoła jednego z kilku uposażonych i nie oznaczy na nowo udziału pozostałych w sumie ubezpieczenia, udziały te wzrosną proporcjonalnie.
Kiedy dochodzi do bezskutecznego wskazania beneficjenta?
Do bezskutecznego wskazania beneficjenta dochodzi wtedy, gdy:
- jedyny beneficjent zmarł przed śmiercią ubezpieczonego;
- osoba ubezpieczona zmarła równocześnie z beneficjentem, dla przykładu w tym samym wypadku samochodowym;
- jedyny uposażony umyślnie przyczynił się do śmierci ubezpieczonego.
Brak uposażonego a prawo spadkowe
Jeżeli po śmierci ubezpieczonego okaże się, że nie został wskazany beneficjent lub wskazanie było nieskuteczne, suma ubezpieczenia przypada najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej poprzez zapisy prawa spadkowego:
- współmałżonkowi;
- dzieciom w częściach równych;
- rodzicom w częściach równych;
- rodzeństwu w częściach równych;
- pozostałym spadkobiercom po ubezpieczonym w częściach równych, z wyłączeniem gminy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarbu Państwa.
Przy nieskutecznym wskazaniu beneficjenta dana osoba musi udowodnić swoje prawo do otrzymania świadczenia. Członkowie rodziny zmarłego mogą to zrobić poprzez okazanie ubezpieczycielowi aktu urodzenia, ślubu itd. Natomiast spadkobiercy powinni wykazać stosowną dokumentację, która uprawnia ich do odszkodowania. Może to być np. sądowe potwierdzenie nabycia spadku.
Jeżeli pierwsza w kolejności dziedziczenia osoba nie może uzyskać pieniędzy, suma ubezpieczenia trafia do kolejnego członka rodziny lub spadkobiercy. Co jednak w sytuacji, gdy nikt nie jest uprawiony do uzyskania odszkodowania? Wówczas świadczenie trafi do osoby, która pokryła wydatki związane z pogrzebem ubezpieczonego. W tym przypadku odszkodowanie nie może jednak przekroczyć wysokości poniesionych wydatków. Pozostała część sumy ubezpieczenia pozostaje wówczas u ubezpieczyciela.