Obecne przepisy prawa podatkowego bardzo dokładnie określają zasady opodatkowania pracy. Według tych przepisów wszystkie korzyści uzyskiwane przez pracowników z tytułu wykonywanej pracy są określane mianem przychodów. Co jasne, najważniejszym przychodem dla każdej zatrudnionej osoby jest comiesięczne wynagrodzenie. Jednak dzisiaj pracownicy poza wynagrodzeniem często mogą liczyć również na inne świadczenia. Jednym z nich mogą być pakiety medyczne, które uprawniają daną osobę do darmowego korzystania z prywatnej opieki zdrowotnej. Tutaj pojawia się więc pytanie, czy pakiet medyczny jest przychodem pracownika? W tym artykule rozwiejemy wszelkie wątpliwości dotyczące tego zagadnienia.

Czym są pakiety medyczne?

Na początku krótkie przypomnienie. Pakiety medyczne dla firm w ostatnich latach stały się popularną alternatywą dla tradycyjnych ubezpieczeń grupowych. Jakie są najważniejsze różnice pomiędzy tymi świadczeniami?

Przede wszystkim trzeba wspomnieć o tym, że sprzedaż polis grupowych jest koordynowana przez towarzystwa ubezpieczeniowe. Natomiast pakiety medyczne mogą oferować także inne podmioty. Najczęściej są to rozmaite sieci prywatnych placówek medycznych, które świadczą usługi w swoich własnych punktach. Takie firmy z reguły posiadają przynajmniej kilkadziesiąt punktów stacjonarnych, w których można skorzystać z określonych świadczeń. Co istotne, pakiety medyczne są przeznaczone głównie dla klientów biznesowych, czyli firm i przedsiębiorstw.

Zakup ubezpieczenia zdrowotnego lub pakietu medycznego umożliwia korzystanie z prywatnej opieki medycznej. Dostęp do takich usług mogą otrzymać wszyscy pracownicy lub tylko określone osoby. Zależy to przede wszystkim od wybranego rodzaju finansowania. Jeżeli chodzi o zakres pakietów medycznych, ich podstawą są świadczenia związane z opieką ambulatoryjną. Oznacza to, że pakiety gwarantują pracownikom dostęp do: konsultacji lekarskich (w tym także specjalistycznych), podstawowych badań oraz diagnostyki. Niestety, abonamenty tego typu zazwyczaj nie obejmują hospitalizacji i wykonania poważniejszych zabiegów medycznych.

Jak wygląda finansowanie pakietów medycznych?

Jedną z kluczowych kwestii w przypadku pakietów medycznych jest sposób ich finansowania. Zasadniczo pracodawcy mogą zdecydować się na jedno z dwóch rozwiązań.

Pierwszym z nich będzie pełne ubezpieczenie odgórne. W takim wypadku to pracodawca bierze na siebie pełen koszt zakupu pakietów medycznych i opłaca je z budżetu firmy. Tym samym pracownicy otrzymują je za darmo.

Alternatywą dla opisanego sposobu jest ubezpieczenie dobrowolne. Tutaj decyzja o zakupie pakietu należy wyłącznie do pracownika. Zazwyczaj pracodawca opłaca wówczas określoną część świadczenia. Przykładowo, może to być 25 lub 50% ceny. Pozostały koszt pakietu jest opłacany przez pracownika.

Warto tutaj dodać, że przy częściowej odpłatności za pakiet medyczny zasady jego rozliczania są inne. Dokładniej opisaliśmy to zagadnienie w naszym tekście poświęconym kwestii rozliczania pakietów medycznych.

Zakres świadczeń medycznych w ramach pakietu

Dla celów podatkowych liczy się nie tylko wspomniany wyżej sposób finansowania pakietów medycznych. Równie ważną kwestią jest bowiem zakres świadczeń gwarantowanych w ramach pakietu. Dlaczego ma on aż tak duże znaczenie pod kątem tego, czy pakiet medyczny jest przychodem pracownika?

Przede wszystkim dlatego, że niektóre pakiety obejmują jedynie usługi związane z medycyną pracy. Wówczas pracownik może za darmo wykonać jedynie te badania, które są niezbędne w przypadku danego zawodu. Przykładowo, zawodowi kierowcy muszą okresowo przechodzić badania: okulistyczne, laryngologiczne, neurologiczne oraz psychologiczne.

Jednak zdecydowana większość pakietów obejmuje zarówno świadczenia związane z medycyną pracy, jak i inne badania. W tym przypadku pracownik może więc korzystać z usług medycznych, które nie mają związku z wykonywanym zawodem. Jest to ważna informacja z punktu widzenia organów podatkowych.

Czy pakiet medyczny jest przychodem pracownika?

Zrozumienie opisanych wyżej kwestii jest niezbędne do tego, aby odpowiedzieć na postawione pytanie. Dlatego po wyjaśnieniu tych kilku ważnych zagadnień możemy udzielić odpowiedzi. Otóż zgodnie z obecnym prawem podatkowym pakiet medyczny jest przychodem pracownika. Takie stanowisko można odnaleźć w wielu różnych wyrokach oraz interpretacjach, które stanowią podstawę nowego orzecznictwa.

Aby być bardziej precyzyjnym, warto nadmienić, że abonament medyczny w świetle przepisów stanowi nieodpłatne świadczenie wynikające ze stosunku pracy. Tym samym jest on uznawany za część wynagrodzenia, a co za tym idzie – podlega opodatkowaniu. Z tego względu pracodawca musi w imieniu pracownika odprowadzić podatek dochodowy oraz składki zdrowotne i społeczne. Taki obowiązek wynika z zapisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Spór o rozliczanie pakietów medycznych

Rzecz jasna pracodawcy przez długi czas nie zgadzali się z taką interpretacją. Wiele firm wykazywało, że nie wszyscy pracownicy korzystali z zapewnionej opieki medycznej. To zaś miało stanowić podstawę do unieważnienia podatku ze względu na brak realizacji zapewnionego świadczenia.

Niemniej organy podatkowe wielokrotnie odrzucały takie rozumowanie. W latach 2009-2011 kwestia świadczeń wynikających ze stosunku pracy stała się przedmiotem wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sądów rejonowych. Głos w sprawie zabrał nawet ówczesny Minister Finansów. Według sformułowanego orzecznictwa naliczanie podatku dochodowego od pakietów medycznych jest jak najbardziej poprawne.

Jak argumentowaną taką decyzję? Przede wszystkim ustalono, że to nie usługi medyczne stanowią podstawę opodatkowania, ale możliwość korzystania z takich świadczeń przez pracowników. W momencie podpisania umowy dana firma zobowiązuje się do udzielania usług medycznych. Taka gotowość zachodzi niezależnie od tego, czy każdy z pracowników skorzysta z tej możliwości.

Co więcej, możliwość skorzystania z usług medycznych pozostaje darmowa dla pracowników objętych pakietem. To z kolei oznacza, że osoby zatrudnione w danej firmie uzyskują dostęp do świadczeń, które normalnie byłyby płatne. Dlatego organy podatkowe uznały taką możliwość za przychód ze stosunku pracy.

Pakiet medyczny jest przychodem pracownika. Ale nie każdy!

Nie bez powodu we wcześniejszej części artykułu pojawiła się wzmianka o zakresie i formie rozliczenia pakietu. Obydwa te elementy mają bowiem duże znaczenie w kontekście rozliczania takich abonamentów. Zatem o czym powinien pamiętać każdy pracodawca zainteresowany pakietami medycznymi?

Pierwszą i zarazem najważniejszą kwestią jest to, że opodatkowaniu nie podlegają świadczenia związane z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi. W obowiązującym Kodeksie pracy widnieje zapis o tym, że pracodawca musi zapewnić zatrudnianym osobom bezpieczeństwo podczas pracy. To zaś wymaga między innymi przeprowadzania okresowych badań lekarskich. Tutaj pojawia się więc ważna kwestia. Jeżeli abonament medyczny zapewnia pracownikom tylko dostęp do badań związanych z medycyną pracy, takie świadczenie nie podlega żadnemu opodatkowaniu. Jego zakup jest bowiem formą realizacji obowiązków, które na pracodawcę nakładają aktualne przepisy prawa.

Drugim ważnym zagadnieniem jest natomiast sposób finansowania. Gdy pracodawca samodzielnie opłaca pakiety, jego pracownicy uzyskują darmowy dostęp do usług świadczonych na zasadach odpłatności. Tym samym dochodzi wówczas do powstania przychodu ze stosunku pracy. Dlatego pracodawca musi opłacić podatek dochodowy oraz wszelkie składki pobierane od osób fizycznych. Jednak wybór innego sposobu finansowania zmienia te zasady.

Jeśli bowiem pracownik samodzielnie pokrywa część kosztów wynikających z zakupu pakietu, jego przychód staje się znacznie niższy. Co prawda, przychód nadal występuje, ponieważ pracodawca mimo wszystko bierze na siebie określony procent płatności. Niemniej w tym przypadku rozliczanie pakietu odbywa się na innych zasadach. Pracodawca musi zadbać jedynie o uregulowanie podatku dochodowego, ponieważ pakiety współfinansowane przez pracownika są zwolnione ze składek. Tym samym finalny koszt rozliczenia takich świadczeń będzie zdecydowanie mniejszy.