Zakres ochrony ubezpieczeniowej (zakres ubezpieczenia), to określone w umowie ubezpieczenia zdarzenia (wypadki ubezpieczeniowe), których wystąpienie w okresie ubezpieczenia zobowiązuje towarzystwo ubezpieczeniowe do wypłacenia odszkodowania/świadczenia na rzecz:
- ubezpieczonego albo uposażonego (lub też rodziny ubezpieczonego w kolejności wskazanej w prawie spadkowym);
- poszkodowanego przez ubezpieczonego (lub też rodziny poszkodowanego w kolejności wskazanej w prawie spadkowym).
Zakres ochrony ubezpieczeniowej jest przedstawiony w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU) danej polisy.
Zakres ochrony ubezpieczeniowej – ubezpieczenia dobrowolne
Ubezpieczenie dobrowolne to polisa, którą klient zawiera z własnej woli. Inaczej mówiąc, nie jest zobowiązany przepisami prawa do zawarcia umowy ubezpieczenia. Do ubezpieczeń dobrowolnych zalicza się m.in.:
- ubezpieczenie na życie;
- ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW);
- ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) w życiu prywatnym;
- ubezpieczenie turystyczne;
- ubezpieczenie pojazdów mechanicznych Autocasco;
- ubezpieczenie nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych.
W przypadku ubezpieczenia dobrowolnego zakres ochrony ubezpieczeniowej zależy od decyzji klienta, który zawiera umowę ubezpieczenia. Ubezpieczenia dobrowolne, najogólniej mówiąc, są oferowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe w dwóch wariantach – podstawowym i rozszerzonym. Podstawowy zakres ubezpieczenia oznacza, że towarzystwo ubezpieczeniowe przyjmuje na siebie odpowiedzialność ubezpieczeniową za stosunkowo niewiele wypadków ubezpieczeniowych. Jednak zawarcie podstawowej umowy ubezpieczenia jest konieczne dla rozszerzenia jej zakresu. Stąd można powiedzieć, że rozszerzony zakres ubezpieczenia to uzupełnienie ochrony ubezpieczeniowej o wypadki ubezpieczeniowe, które nie są wymienione w podstawowym wariancie ubezpieczenia.
Klient spośród oferowanych przez towarzystwo ubezpieczeniowe umów dodatkowych w ramach danego ubezpieczenia wybiera te, którymi jest zainteresowany. W ten sposób ma możliwość dopasowania zakresu ochrony ubezpieczeniowej do własnych potrzeb. Co jednak ważne, rozszerzenie zakresu ubezpieczenia ma wpływ na wysokość składki ubezpieczeniowej.
Zakres ochrony ubezpieczeniowej – ubezpieczenia obowiązkowe
Ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Kapitałowym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wskazuje, że ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez RP umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. Rzeczona ustawa z nazwy wymienia trzy rodzaje ubezpieczeń obowiązkowych tj.:
- ubezpieczenie OC komunikacyjne;
- ubezpieczenie OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego;
- ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych.
W rzeczywistości jednak w Polsce funkcjonuje łącznie blisko 160 ubezpieczeń obowiązkowych. Są one nakazane innymi ustawami lub umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi przez RP. Gros z nich dotyczy odpowiedzialności cywilnej przedstawicieli określonych zawodów (np. adwokatów, lekarzy czy brokerów ubezpieczeniowych). Ale wśród nich obecne są też ubezpieczenia osobowe (chociaż nie są wspomniane w przytoczonej na początku definicji ubezpieczenia obowiązkowego) jak dla przykładu ubezpieczenie NNW funkcjonariusza Straży Granicznej delegowanego do pełnienia służby poza granicami Polski.
Co jednak ważne, w odniesieniu do zakresu ochrony ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych określa go ustawa lub umowa międzynarodowa ratyfikowana przez RP, która zobowiązuje do zawarcia danej umowy ubezpieczenia. Stąd zakres ochrony ubezpieczeniowej na przykład obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego określa wspomniana już ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFK i PBUK, a obowiązkowego ubezpieczenia OC adwokatów – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 roku.
Na tej podstawie zakres ochrony ubezpieczeniowej dowolnego ubezpieczenia obowiązkowego jest jednakowy we wszystkich towarzystwach ubezpieczeniowych. Wbrew pozorom nie oznacza to jednak, że nie ma możliwości rozszerzenia go. Wręcz przeciwnie. Przy czym rozszerzony zakres ubezpieczenia stanowi już wówczas ubezpieczenie dobrowolne.