Samochód zastępczy to pojazd mechaniczny przynależny ubezpieczonemu (z polisy Autocasco lub Assistance) i poszkodowanemu (z ubezpieczenia OC komunikacyjnego sprawcy). W obu przypadkach, na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia, towarzystwo ubezpieczeniowe jest zobowiązane do pokrycia/zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego. Co jednak ważne, jedynie w konkretnych sytuacjach. I wyłącznie za ściśle określony czas.
Samochód zastępczy z własnej polisy AC lub ASS
Samochód zastępczy z polisy Autocasco/Assistance przynależy ubezpieczonemu jedynie wtedy, gdy warunki umowy ubezpieczenia (OWU) o tym mówią. Ubezpieczony ma zazwyczaj prawo do samochodu zastępczego z polisy AC, jeżeli ubezpieczone auto uległo uszkodzeniu lub zostało skradzione. A z polisy ASS również wówczas, gdy ubezpieczone auto uległo awarii. W odniesieniu do danej polisy (AC/ASS) OWU określa też czas najmu samochodu zastępczego.
Stąd w dokumencie tym obecne są postanowienia, z których wynika na przykład, że:
- po kolizji – samochód zastępczy należy się do czasu zakończenia naprawy ubezpieczonego auta, jednak nie dłużej niż przez maksymalny okres wskazany w OWU (zazwyczaj od 3 do 7 dni, w zależności od ubezpieczyciela);
- po kradzieży – samochód zastępczy należy się do czasu odzyskania ubezpieczonego auta, ale nie dłużej niż przez maksymalny okres wskazany w OWU (zazwyczaj od 3 do 7 dni, w zależności od ubezpieczyciela);
- po awarii – samochód zastępczy należy się do czasu zakończenia naprawy ubezpieczonego auta, jednak nie dłużej niż przez maksymalny okres wskazany w OWU (zazwyczaj od 3 do 7 dni, w zależności od ubezpieczyciela);
Samochód zastępczy może być zorganizowany przez towarzystwo ubezpieczeniowe lub przez ubezpieczonego we własnym zakresie. Wówczas trzeba mieć na uwadze, że samochód zastępczy musi być tej samej lub niższej klasy, co ubezpieczone auto. A koszt najmu nie powinien odbiegać od średniej ceny tego typu usługi w regionie. Co więcej, nawet po spełnieniu wskazanych warunków może się okazać, że towarzystwo ubezpieczeniowe nie zwróci w całości kosztów najmu samochodu zastępczego. Zazwyczaj dotyczy to skorzystania z usług wypożyczalni, która nie współpracuje z ubezpieczycielem.
Samochód zastępczy z OC sprawcy
Samochód zastępczy z ubezpieczenia OC komunikacyjnego sprawcy zdarzenia drogowego przynależy poszkodowanemu, o ile jest to celowo i ekonomicznie uzasadnione. Wprost oznacza to, że poszkodowane auto jest m.in.:
- jedynym samochodem w gospodarstwie domowym;
- wykorzystywane na co dzień, a nie sporadycznie;
- używane do prowadzenia działalności gospodarczej lub do celów prywatnych takich jak dojazdy do pracy, na zakupy, dowóz dzieci do szkoły.
Samochód zastępczy może być zorganizowany przez towarzystwo ubezpieczeniowe lub przez poszkodowanego we własnym zakresie. W drugim przypadku trzeba wiedzieć, że samochód zastępczy musi być tej samej lub niższej klasy, co poszkodowane auto. A koszt najmu powinien odpowiadać uśrednionej stawce tego typu usługi w danym regionie.
Na jaki czas samochód zastępczy z OC sprawcy?
Poszkodowany ma prawo do samochodu zastępczego z ubezpieczenia OC komunikacyjnego sprawcy zdarzenia drogowego, jeżeli doszło do:
- szkody częściowej (naprawa poszkodowanego auta jest możliwa i opłacalna);
- szkody całkowitej (naprawa poszkodowanego auta jest niemożliwa lub jej koszt przekracza 100% wartości tego auta w stanie nieuszkodzonym z dnia szkody).
W przypadku szkody częściowej czas najmu samochodu zastępczego obejmuje okres konieczny i niezbędny do naprawy poszkodowanego auta. Jest to zatem czas od dnia uszkodzenia auta do dnia jego naprawy (tj. do dnia, w którym poszkodowany odebrał z warsztatu samochodowego już sprawny pojazd). Z kolei w przypadku szkody całkowitej czas najmu samochodu zastępczego to okres od dnia zniszczenia auta do dnia nabycia przez poszkodowanego innego auta o podobnym do wcześniejszego standardzie. Zazwyczaj oznacza to, że samochód zastępczy przynależy poszkodowanemu najdłużej do dnia otrzymania przez niego odszkodowania.
Ale nie zawsze. Obiektywna sposobność nabycia przez poszkodowanego innego samochodu nie musi być związana z otrzymaniem przez niego odszkodowania. W przypadku szkody całkowitej wysokość odszkodowania odpowiada wartości auta w stanie nieuszkodzonym z dnia szkody pomniejszonej o wartość tego auta w stanie uszkodzonym. Stąd sytuacja materialna poszkodowanego, tuż po otrzymaniu przez niego odszkodowania, może nie pozwalać mu na nabycie innego samochodu. Towarzystwo ubezpieczeniowe powinno mieć to na uwadze.