OC komunikacyjne to polisa obowiązkowa dla każdego posiadacza pojazdu mechanicznego, zarejestrowanego na terytorium RP. Tak stanowi ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna posiadacza pojazdu mechanicznego (lub kierowcy) za szkody rzeczowe i osobowe wyrządzone osobom trzecim w związku z ruchem tego pojazdu.
OC komunikacyjne – sposób działania
Zgodnie z przepisami prawa sprawca szkody rzeczowej (tj. uszczerbku w mieniu osoby trzeciej) i szkody osobowej (tj. uszczerbku w zdrowiu osoby trzeciej) jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Inaczej mówiąc:
- w odniesieniu do szkody rzeczowej – sprawca winien jest poniesienia kosztów przywrócenia mienia osoby poszkodowanej do stanu sprzed szkody (tj. kosztów naprawy lub zakupu nowego mienia);
- w odniesieniu do szkody osobowej – sprawca winien jest poniesienia kosztów m.in. leczenia i rehabilitacji osoby poszkodowanej oraz wynagrodzenia w pieniądzu osobie poszkodowanej doznanej krzywdy (tj. doznanego cierpienia fizycznego i psychicznego).
Jeżeli zatem posiadacz pojazdu mechanicznego (lub uprawniony przez niego kierowca) w związku z ruchem tego pojazdu doprowadzi do szkody rzeczowej/osobowej u osoby trzeciej jest zobowiązany do poniesienia finansowych konsekwencji danej szkody. Ale na podstawie umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego obowiązek ten przejmuje na siebie towarzystwo ubezpieczeniowe. Ponieważ przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna posiadacza pojazdu mechanicznego (lub kierowcy) za szkody rzeczowe i osobowe wyrządzone osobom trzecim w związku z ruchem tego pojazdu.
Co równie ważne, za ruch pojazdu uważa się:
- poruszanie się tym pojazdem;
- wsiadanie do tego pojazdu lub wysiadanie z niego;
- załadowywanie tego pojazdu lub rozładowywanie go;
- zatrzymanie lub postój tego pojazdu.
Sytuacje, w których pomimo OC komunikacyjnego sprawca odpowiada za wyrządzone szkody z własnej kieszeni
Trzeba wiedzieć, że w pewnych okolicznościach towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo do regresu ubezpieczeniowego od sprawcy szkody. Jest to uprawnienie towarzystwa ubezpieczeniowego do dochodzenia od sprawcy szkody zwrotu wypłaconego na rzecz osoby poszkodowanej odszkodowania lub innego świadczenia. Zatem termin „regres ubezpieczeniowy” oznacza de facto, że sprawca szkody, pomimo posiadania OC komunikacyjnego, odpowiada za finansowe konsekwencje owej szkody z własnej kieszeni. W końcu jest dłużnikiem wobec towarzystwa ubezpieczeniowego.
Towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo do regresu ubezpieczeniowego od sprawcy szkody m.in. wówczas, gdy:
- sprawca kierował pojazdem po spożyciu alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających;
- sprawca kierował pojazdem bez wymaganych uprawnień;
- sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia;
- sprawca doprowadził do szkody w wyniku celowego (umyślnego) działania.
Zakres terytorialny OC komunikacyjnego
OC komunikacyjne działa na terytorium RP oraz na terytorium krajów, które są sygnatariuszami tzw. porozumienia wielostronnego. OC komunikacyjne wystarczy podczas podróży do: Andory, Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Liechtensteinu, Litwy, Łotwy, Luksemburga, Malty, Monako, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Rumunii, San Marino, Serbii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Włoch, Węgier, Wysp Normandzkich, Wyspy Man oraz Wysp Owczych. Przekraczanie granicy ze wskazanymi państwami i poruszanie się po ich terytorium odbywa się na podstawie domniemania, że pojazd mechaniczny z polskimi numerami rejestracyjnymi jest ubezpieczony w ramach OC komunikacyjnego.
Umowa ubezpieczenia OC komunikacyjnego
Każdy posiadacz pojazdu mechanicznego (samochodu, motoru, ciągnika rolniczego, przyczepy, etc.) jest zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego najpóźniej w dniu zarejestrowania tego pojazdu na terytorium RP. Ma także obowiązek posiadania OC komunikacyjnego przez cały okres, w którym ów pojazd jest zarejestrowany.
Umowa ubezpieczenia OC komunikacyjnego jest zawierana co do zasady na 12 miesięcy. Ochrona ubezpieczeniowa rozpoczyna się w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia i opłacenia składki lub pierwszej raty składki. Chyba że umówiono się inaczej. Ochrona ubezpieczeniowa wygasa na jeden dzień przed upływem 12 miesięcy (o godz. 00:00). Wraz z nastaniem rocznicy zawarcia umowy ubezpieczenia, OC komunikacyjne jest automatycznie wznawiane na następne 12 miesięcy w dotychczasowym towarzystwie ubezpieczeniowym. Przy czym warunkiem koniecznym do automatycznego wznowienia polisy jest opłacenie w całości składki za poprzedni okres ochrony ubezpieczeniowej.
Jeżeli posiadacz pojazdu jest zainteresowany zmianą towarzystwa ubezpieczeniowego, umowa ubezpieczenia OC komunikacyjnego musi być wypowiedziana przez niego na piśmie najpóźniej na jeden dzień przed upływem dotychczasowych 12 miesięcy. Jeżeli posiadacz pojazdu przegapi wskazany termin, umowa ubezpieczenia automatycznie wznowiona może być wypowiedziana przez niego na piśmie w każdym czasie. Co jednak ważne, posiadacz pojazdu jest wówczas zobowiązany do opłacenia składki automatycznie wznowionej polisy za okres ochrony ubezpieczeniowej od daty automatycznego wznowienia do daty wypowiedzenia umowy ubezpieczenia.
OC komunikacyjne – zakup pojazdu
Nabywca pojazdu z ważnym OC komunikacyjnym ma prawo do kontynuowania tej umowy ubezpieczenia. Co jednak ważne, w tym przypadku automatyczne wznowienie nie ma miejsca. Zbywca pojazdu jest zobowiązany do przedstawienia w towarzystwie ubezpieczeniowym umowy kupna/sprzedaży w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Towarzystwo ubezpieczeniowe dokonuje wówczas przeliczenia składki na nowego posiadacza pojazdu.
Nabywca pojazdu z ważnym OC komunikacyjnym ma także prawo do wypowiedzenia takiej umowy ubezpieczenia w każdym czasie. Jest wówczas zobowiązany do opłacenia składki za okres ochrony ubezpieczeniowej od daty zawarcia umowy kupna/sprzedaży do daty wypowiedzenia umowy ubezpieczenia. Co równie ważne, w takim przypadku zbywca pojazdu otrzymuje zwrot nadpłaconej przez siebie składki – za okres od daty wypowiedzenia umowy ubezpieczenia przez nowego posiadacza pojazdu do daty oznaczonej w polisie jako koniec okresu ochrony ubezpieczeniowej.
Kara za brak ważnego OC komunikacyjnego
Niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego podlega surowym karom finansowym. Są one egzekwowane przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Wysokość opłat karnych za brak obowiązkowego OC komunikacyjnego wynosi od kilkuset do kilku tysięcy złotych (w zależności m.in. od rodzaju pojazdu mechanicznego i okresu pozostawania bez ochrony ubezpieczeniowej).
A to nie wszystko! Trzeba też wiedzieć, że w razie doprowadzenia do szkody osobowej/rzeczowej u osoby trzeciej w związku z ruchem pojazdu mechanicznego bez ważnego OC komunikacyjnego, finansowe konsekwencje danej szkody przejmuje na siebie UFG. Ma prawo do dochodzenia od sprawcy szkody zwrotu wypłaconego na rzecz osoby poszkodowanej odszkodowania lub innego świadczenia. I na pewno z tego prawa skorzysta.