KNF, czyli Komisja Nadzoru Finansowego, to organ administracji publicznej, który sprawuje nadzór nad szeroko rozumianym rynkiem finansowym (w tym rynkiem ubezpieczeniowym) w Polsce. Celem tego nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego oraz ochrona interesów wszystkich jego uczestników. W odniesieniu do rynku ubezpieczeniowego Komisja Nadzoru Finansowego nadzoruje zakłady ubezpieczeń (towarzystwa ubezpieczeniowe i towarzystwa reasekuracyjne) oraz pośredników ubezpieczeniowych.
Jakie zadania realizuje Komisja Nadzoru Finansowego KNF?
Zasady i zakres sprawowanego przez KNF nadzoru określa ustawa z dnia 21 lipca 2006 roku o nadzorze nad rynkiem finansowym. Wśród zadań, które Komisja Nadzoru Finansowego realizuje, w szczególności należy wskazać:
- podejmowanie działań ukierunkowanych na rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności;
- podejmowanie działań edukacyjno-informacyjnych odnośnie do funkcjonowania rynku finansowego, które są nastawione na budowanie zaufania do tego rynku;
- udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, co ma na celu zapewnienie stabilności i przejrzystości tego rynku;
- stwarzanie możliwości polubownego rozstrzygania sporów pomiędzy uczestnikami rynku finansowego (pomiędzy podmiotami nadzorowanymi przez KNF a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty).
Działania nadzorcze KNF w zakresie rynku ubezpieczeniowego
Celem nadzoru ubezpieczeniowego jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku ubezpieczeniowego tj. jego stabilności, bezpieczeństwa i przejrzystości oraz ochrona interesów nadzorowanych podmiotów i odbiorców usług świadczonych przez te podmioty (ubezpieczających, ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia). Nadzór ubezpieczeniowy sprawowany przez KNF polega zatem na realizowaniu kilku funkcji:
- licencyjnej — wydawanie zezwoleń na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej i działalności reasekuracyjnej oraz prowadzenie rejestrów (aktuariuszy i pośredników ubezpieczeniowych tj. agentów ubezpieczeniowych, multiagentów i brokerów ubezpieczeniowych);
- kontrolnej — nadzorowanie, poprzez prowadzenie czynności inspekcyjnych, sytuacji finansowej oraz wypłacalności towarzystwa ubezpieczeniowego i towarzystwa reasekuracyjnego (w tym ich zdolności do pokrycia zobowiązań wobec swoich klientów), zgodności funkcjonowania wskazanych podmiotów z przepisami prawa oraz ich relacji z klientami;
- regulacyjnej — określanie oczekiwanych standardów prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (m.in. poprzez wydawanie wytycznych i rekomendacji skierowanych do nadzorowanych podmiotów);
- dyscyplinującej — podejmowanie działań zapobiegawczych i naprawczych, w szczególnych przypadkach przy wykorzystaniu nałożenia na nadzorowane podmioty kar finansowych;
- wspierania pozasądowego rozwiązywania sporów — umożliwianie polubownego rozstrzygania sporów pomiędzy nadzorowanymi podmiotami a ich klientami poprzez działalność Sądu Polubownego przy KNF;
- edukacyjno-informacyjnej — publikowanie danych statystycznych i raportów analitycznych na temat funkcjonowania rynku ubezpieczeniowego oraz organizowanie szkoleń dla uczestników rynku ubezpieczeniowego (zarówno profesjonalistów, jak i laików).
Sąd Polubowny czy Rzecznik Finansowy. Do kogo po pomoc w sporze z zakładem ubezpieczeń?
Komisja Nadzoru Finansowego nadzoruje podmioty rynku ubezpieczeniowego z urzędu, a nie na wniosek pojedynczego klienta danego podmiotu. Zgłoszenie do KNF przez klienta w jego opinii nieprawidłowości w funkcjonowaniu danego podmiotu nie stanowi podstawy do podjęcia przez KNF określonych działań dyscyplinujących (na przykład nałożenia kary finansowej na dany podmiot). W indywidualnych przypadkach KNF oferuje możliwość skorzystania z usług Sądu Polubownego, który przy niej działa. Sąd Polubowny prowadzi działania na zasadzie mediacji lub arbitrażu. Co jednak ważne, konieczna jest na to zgoda danego podmiotu, którego skarga dotyczy. Innym sposobem jest złożenie skargi u Rzecznika Finansowego. Nadzorowany podmiot rynku ubezpieczeniowego nie może odmówić wzięcia udziału w pozasądowym rozstrzygnięciu sporu przy Rzeczniku Finansowym. W pierwszej kolejności natomiast klient powinien zareklamować świadczoną usługę lub oferowany produkt danego zakładu ubezpieczeń właśnie w tym zakładzie.