Dobrowolne ubezpieczenie to ubezpieczenie, które klient zawiera z własnej woli. Ustawa z dnia 28 lipca 1990 roku o działalności ubezpieczeniowej wprowadza podział ubezpieczeń na dobrowolne i obowiązkowe. Ubezpieczenie dobrowolne to np. ubezpieczenie pojazdu mechanicznego Autocasco. Natomiast ubezpieczenie obowiązkowe to np. ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.
Dobrowolne ubezpieczenie a obowiązkowe
Umowa ubezpieczenia, zarówno dobrowolnego, jak i obowiązkowego, powoduje powstanie stosunku ubezpieczenia pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym a ubezpieczonym/ubezpieczającym. Na jej podstawie towarzystwo ubezpieczeniowe jest zobowiązane do zapewnienia ubezpieczonemu, czyli osobie, na którą zawarta została dana polisa, ochrony ubezpieczeniowej i odszkodowania w przypadku zajścia określonego w zakresie polisy zdarzenia. Z kolei ubezpieczający, czyli osoba, która zawarła umowę ubezpieczenia (może być tą samą osobą co ubezpieczony) jest zobowiązany do opłacenia składki ubezpieczenia.
Zarówno w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia, jak i obowiązkowego, towarzystwo ubezpieczeniowe jest zobowiązane do przestrzegania zasad współżycia społecznego podczas zawierania umowy ubezpieczenia z klientem, czyli zasad rzetelności i uczciwości oraz zachowania norm moralnych i obyczajowych. Stąd w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU) danego ubezpieczenia dobrowolnego lub obowiązkowego ubezpieczyciel nie może stosować klauzul abuzywnych, czyli klauzul niedozwolonych, wpisanych do prowadzonego przez prezesa UOKiK rejestru (dla przykładu: „Nie odpowiadamy za szkodę, do której doszło w innych okolicznościach niż te zgłoszone podczas rejestracji szkody”). Zawarcie przez ubezpieczyciela klauzul abuzywnych w OWU sprawia, że zawarta umowa ubezpieczenia jest bezskuteczna. Inaczej mówiąc, nie wiąże stron.
Natomiast tym, co odróżnia dobrowolne ubezpieczenie od obowiązkowego, jest to, że m.in.:
- klient nie jest zobowiązany przepisami prawa do zawarcia umowy ubezpieczenia (np. ubezpieczenie mieszkania jest dobrowolne, ale ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego jest już obowiązkowe);
- klient może zawrzeć umowę ubezpieczenia w dowolnym czasie i w dowolnym czasie z niej zrezygnować (pod warunkiem spełnienia wymogów zapisanych w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU)). Klient może ubezpieczyć samochód w ramach ubezpieczenia Autocasco w każdym czasie. Natomiast w ramach ubezpieczenia OC komunikacyjnego jest zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia najpóźniej w dniu rejestracji samochodu, a następnie do zachowywania ciągłości ubezpieczenia.
Rodzaje ubezpieczeń dobrowolnych
Do ubezpieczeń dobrowolnych zalicza się m.in.:
- ubezpieczenie na życie;
- prywatne ubezpieczenie zdrowotne;
- ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków;
- ubezpieczenie turystyczne;
- ubezpieczenia z grupy Casco;
- ubezpieczenia z grupy Assistance;
- ubezpieczenie domu i mieszkania od ognia i innych zdarzeń losowych;
- ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym.