Ubezpieczenie na życie i dożycie to polisa o charakterze ochronno-oszczędnościowym. Spełnia równocześnie dwie funkcje – ochrony ubezpieczeniowej i oszczędzania. Zapewnia świadczenie w przypadku śmierci ubezpieczonego w okresie ubezpieczenia na skutek wypadku ubezpieczeniowego oraz świadczenie w sytuacji dożycia przez niego określonego w umowie ubezpieczenia wieku. Stąd składka ubezpieczenia na życie i dożycie jest częściowo przeznaczana na ochronę, a częściowo na oszczędzanie. Polisa funkcjonuje też pod nazwą ubezpieczenie mieszane lub ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK).
Jak działa ubezpieczenie na życie i dożycie?
Ubezpieczenie na życie i dożycie to produkt złożony. Łączy w sobie funkcje właściwe umowie ubezpieczenia na życie i umowie o inwestowanie umówionych środków pieniężnych. Towarzystwo ubezpieczeniowe na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia jest zobowiązane po pierwsze do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej ubezpieczonemu przez cały okres ubezpieczenia. A w razie śmierci ubezpieczonego w okresie ubezpieczenia i na skutek wypadku ubezpieczeniowego do wypłaty świadczenia w wysokości określonej sumy ubezpieczenia na rzecz uposażonego (wskazanego uprzednio przez ubezpieczonego).
Po drugie natomiast umowa ubezpieczenia na życie i dożycie zobowiązuje towarzystwo ubezpieczeniowe do inwestowania umówionej części składki w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, a następnie reinwestowania ich w rozmaite aktywa (np. akcje, obligacje, etc.). Celem jest gromadzenie oszczędności na rachunek ubezpieczonego. Po dożyciu przez ubezpieczonego określonego w umowie ubezpieczenia wieku towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca na rzecz ubezpieczonego świadczenie w wysokości uzależnionej od kwoty zainwestowanych składek oraz wyników inwestycyjnych. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że inwestycja jest realizowana nie tylko na rachunek, ale też na ryzyko ubezpieczonego. Wprost oznacza to, że może on zyskać, ale też stracić.
Ubezpieczający, ubezpieczony, uposażony – kto jest kim w ubezpieczeniu na życie i dożycie?
Umowa ubezpieczenia na życie i dożycie jest zawierana pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym a ubezpieczającym. Na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia ubezpieczający jest zobowiązany do terminowego opłacania składek ubezpieczenia w zadeklarowanej wysokości przez cały okres ubezpieczenia. Jako strona umowy ubezpieczenia określa m.in.:
- częstotliwość opłacania składki (np. jednorazowo, miesięcznie, rocznie);
- podział składki (tj. jaka jej część ma być przeznaczona na ochronę, a jaka na inwestowanie w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe);
- poziom ryzyka, jakie chce zaakceptować w odniesieniu do inwestowania;
- okres ubezpieczenia.
Ubezpieczający zazwyczaj jest jednocześnie ubezpieczonym. Niekiedy jednak ubezpieczający i ubezpieczony to dwie różne osoby. Ubezpieczający, jako osoba, która zawiera umowę ubezpieczenia, ma prawo wskazać dowolnego ubezpieczonego, nawet niespokrewnionego ze sobą. Co jednak ważne, konieczna jest na to zgoda osoby, której umowa ubezpieczenia ma dotyczyć. W ten sposób dochodzi do zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek. Wskazany przez ubezpieczającego ubezpieczony nie staje się stroną umowy ubezpieczenia, lecz jest podmiotem stosunku ubezpieczenia. Uposażony natomiast to osoba trzecia, która jest uprawniona przez ubezpieczonego do otrzymania świadczenia w przypadku jego śmierci. Stąd uposażonego w umowie ubezpieczenia na życie i dożycie wskazuje ubezpieczający lub ubezpieczony w przypadku umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek.