Nieszczęśliwy wypadek (NW) to termin obecny w ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). Oznacza przypadkowe, nagłe i gwałtowne zdarzenie niezależne od woli i stanu zdrowia ubezpieczonego, spowodowane przyczyną zewnętrzną, która jest wyłącznym i bezpośrednim powodem trwałego uszczerbku na zdrowiu (uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia) lub śmierci ubezpieczonego.
Nieszczęśliwy wypadek — cechy
Umowa ubezpieczenia jest dokumentem, na którego podstawie towarzystwo ubezpieczeniowe jest zobowiązane do wypłaty odszkodowania/świadczenia w razie zaistnienia w okresie ubezpieczenia wypadku ubezpieczeniowego. Termin ten oznacza zdarzenie zawarte w zakresie ubezpieczenia. W przypadku ubezpieczenia NNW jest nim nieszczęśliwy wypadek. Jeżeli ubezpieczony w okresie ubezpieczenia dozna szkody osobowej na skutek nieszczęśliwego wypadku, towarzystwo ubezpieczeniowe winne jest wypłacić świadczenie na rzecz ubezpieczonego (w przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu) lub na rzecz uposażonego uprzednio uprawnionego przez ubezpieczonego do otrzymania świadczenia (w przypadku śmierci ubezpieczonego).
Ale co dokładnie oznacza nieszczęśliwy wypadek? Wśród definicji stosowanych przez towarzystwa ubezpieczeniowe, pomimo różnic, widoczne są trzy cechy wspólne charakterystyczne dla nieszczęśliwego wypadku. Jest to:
- zdarzenie nagłe, na którego skutek ubezpieczony doznał szkody osobowej;
- niezależne od woli ubezpieczonego;
- spowodowane przyczyną zewnętrzną.
A zatem, by szkoda osobowa została zaliczona przez towarzystwo ubezpieczeniowe do skutków nieszczęśliwego wypadku, musi być spowodowana zdarzeniem, które spełnia równocześnie trzy wymienione warunki.
Nieszczęśliwy wypadek – zdarzenie nagłe
Zdarzenie nagłe to zdarzenie przypadkowe i gwałtowne, którego ubezpieczony się nie spodziewał, a na którego skutek doznał szkody osobowej. Symptomy medyczne nieszczęśliwego wypadku nie muszą być widoczne od razu. Niekiedy zdarza się, że są zauważalne stopniowo z upływem czasu, a czasami dopiero po upływie tygodni, a nawet miesięcy. Dlatego w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU) polisy NNW zazwyczaj obecny jest zapis, że towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca świadczenie w przypadku szkody osobowej spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem, jeżeli szkoda osobowa miała miejsce nie później niż X dni (np. 90) lub miesięcy (np. 24) od daty zajścia nieszczęśliwego wypadku.
Nieszczęśliwy wypadek – zdarzenie niezależne od woli ubezpieczonego
Wola ubezpieczonego to termin związany z pojęciem winy definiowanej przez kodeks karny. Kodeks cywilny nie wyjaśnia, czym jest wina. Stąd w znaczeniu prawa cywilnego zastosowanie ma definicja z kodeksu karnego. Zgodnie z nią wina może być umyślna lub nieumyślna. Pierwszy przypadek zachodzi wówczas, gdy sprawca poprzez swoje działanie celowo chce popełnić czyn zabroniony lub godzi się na ewentualność, że taki czyn popełni. Natomiast wina nieumyślna ma miejsce wtedy, gdy dana osoba nie zamierza popełnić czynu zabronionego, ale dopuszcza się go na przykład z powodu swojej lekkomyślności. A zatem w odniesieniu do nieszczęśliwego wypadku zdarzenie jest niezależne od woli ubezpieczonego w sytuacji, kiedy ubezpieczony nie dopuszcza się winy umyślnej. Inaczej mówiąc, nie doprowadza do wypadku ubezpieczeniowego umyślnie.
Nieszczęśliwy wypadek – przyczyna zewnętrzna
Przyczyna zewnętrzna to przyczyna niespowodowana stanem zdrowia ubezpieczonego. A zatem jej źródłem nie jest organizm ubezpieczonego (w tym choroba) nawet wówczas, gdy dane zdarzenie spełnia warunek nagłości. Dlatego nieszczęśliwym wypadkiem nie jest udar mózgu czy zawał serca, ale działanie innych ludzi czy zwierząt już tak. Co jednak ważne, przed zawarciem umowy ubezpieczenia należy sprawdzić OWU danej polisy. Dokument ten określa zdarzenia, które są lub nie uznawane przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe za nieszczęśliwy wypadek. Stąd może się okazać, że towarzystwo ubezpieczeniowe nie odpowiada na przykład za pogryzienie przez psa. A co za tym idzie, odmówi wypłaty świadczenia. Może też się okazać, że za nieszczęśliwy wypadek uznawany jest również atak epilepsji czy omdlenie o nieustalonej przyczynie.