Matematyka aktuarialna jest specjalistycznym zbiorem metod obliczeniowych. Ubezpieczyciele korzystają z nich przy okazji tworzenia wyliczeń związanych z nowymi polisami. Większość takich wzorów opiera się na statystyce lub szacowaniu prawdopodobieństwa. Dlatego są one podstawową metodą pracy dla każdego ubezpieczyciela. Co jeszcze kryje w sobie matematyka aktuarialna? W jaki sposób przekłada się ona na warunki tworzonych ubezpieczeń?
Rola statystyki i prawdopodobieństwa w świecie ubezpieczeń
Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że to właśnie statystyka i prawdopodobieństwo mają szczególne znaczenie w przypadku ubezpieczeń. Znajomość obydwu tych dziedzin jest niezbędna podczas tworzenia praktycznie każdej polisy. Dlatego to na nich w dużej mierze opiera się matematyka aktuarialna.
Statystyka jest niezawodnym sposobem określania np. średniej długości życia lub zapadalności na wybraną chorobę. Tabele statystyczne są więc dużym ułatwieniem dla towarzystw ubezpieczeniowych. Na ich podstawie można także oszacować, jak często występują dane zjawiska. Toteż wyliczenia statystyczne bardzo często stają się podstawą do przeprowadzenia dalszych kalkulacji.
Jeśli chodzi o teorię prawdopodobieństwa, tutaj wzory wykorzystuje się na wiele różnych sposobów. Wspomniane dane statystyczne umożliwiają określenie np. ryzyka zgonu osoby ubezpieczonej. W tym aspekcie należy uwzględnić również dodatkowe informacje dotyczące właściciela polisy. Kluczową rolę odgrywają tutaj czynniki, takie jak: wiek, stan zdrowia, a także historia przebytych chorób. Ubezpieczyciele biorą pod uwagę wszelkie dane, które wpływają na prawdopodobieństwo wystąpienia danego zdarzenia.
Matematyka aktuarialna jako sposób na wyliczenie wysokości składki i odszkodowania
Jak widać, asekuratorzy korzystają z wielu dostępnych danych, aby dokładnie oszacować ryzyko związane z ochroną konkretnego człowieka lub nieruchomości. Matematyka aktuarialna znacznie ułatwia proces kalkulacji, dzięki czemu firma jest w stanie szybciej przygotować indywidualną ofertę.
Co istotne, wzory stosowane przez ubezpieczycieli dotyczą nie tylko wspomnianego już prawdopodobieństwa. Mogą one równie dobrze posłużyć do wyliczenia wysokości składki, która będzie obowiązywać przy zakupie danej polisy. Aby taka kalkulacja rzeczywiście stała się kompleksowa, ubezpieczyciel musi wziąć pod uwagę również wysokość ewentualnego odszkodowania. Dlaczego jest to tak istotne? Ponieważ niewłaściwie sformułowane obliczenia prowadzą do błędnego wyznaczania wysokości składek. Niestety, taka sytuacja w przypadku ubezpieczycieli z reguły okazuje się bardzo niebezpieczna. Zbyt niskie wpływy z opłacanych składek są częstą przyczyną utraty płynności finansowej. To z kolei prowadzi do niewypłacalności, a co za tym idzie – bankructwa towarzystwa ubezpieczeniowego. Nic więc dziwnego, że każdy asekurator powinien wystrzegać się takiej sytuacji.
Rola matematyki aktuarialnej w kształtowaniu budżetu ubezpieczyciela
Matematyka aktuarialna to niewątpliwie klucz do tworzenia i utrzymania tzw. rezerw finansowych. Środki te umożliwiają pokrycie wszystkich zobowiązań względem klientów, a także opłacenie bieżących wydatków firmy. Posiadanie takich rezerw jest więc bezwzględnym wymogiem dla każdego ubezpieczyciela.
Co ciekawe, firmy oferujące sprzedaż funduszy emerytalnych korzystają z nieco innych wzorów obliczeniowych. W tym przypadku ubezpieczyciel musi bowiem sprecyzować wysokość cyklicznych wpłat, które po latach zagwarantują klientowi uzyskanie preferowanego świadczenia. Ze względu na długotrwały charakter takiego funduszu, wszystkie wyliczenia muszą być bardzo dokładne.
Oczywiście matematyka aktuarialna pełni bardzo istotną funkcję również w wielu innych przypadkach. Tak naprawdę każde porozumienie dotyczące np. koasekuracji jest zawierane na podstawie wcześniejszej kalkulacji ryzyka. Jeżeli natomiast wpłacane środki finansowe stają się inwestycją, tutaj trzeba określić także potencjalną stopę zysku. Bez stworzenia odpowiednich wzorów naprawdę ciężko byłoby przeprowadzać tak skomplikowane obliczenia.
Matematyka aktuarialna stanowi więc fundamentalny czynnik, który warunkuje działalność wszystkich towarzystw ubezpieczeniowych. Każda firma prowadząca sprzedaż rozmaitych polis musi stosować wybrane założenia z tej dziedziny. Co więcej, osoby chcące nabyć ubezpieczenie także odniosą korzyści z poznania podstawowych założeń matematyki aktuarialnej. Dzięki temu każdy będzie w stanie zrozumieć, jakie wyliczenia są podstawą określającą świadczenia w wybranej polisie. Wówczas można szybko ocenić, które ubezpieczenia zapewniają korzystniejsze warunki w porównaniu do wszystkich dostępnych ofert. Jest to pierwszy krok na drodze do poznania najważniejszych zasad branży ubezpieczeniowej.