Indeksacja składki to podwyższenie sumy ubezpieczenia, a tym samym składki ubezpieczenia na życie o wskaźnik inflacji. Jest to mechanizm obronny wartości świadczeń przed skutkami inflacji. Do indeksacji składki dochodzi każdorazowo w rocznicę zawarcia umowy ubezpieczenia na życie.
Czemu służy indeksacja składki?
Ubezpieczenie na życie (zarówno ochronne, inwestycyjne, jak również ochronno-inwestycyjne) to polisa długoterminowa. Wprost oznacza to, że okres ubezpieczenia jest określony w latach. Z biegiem czasu dochodzi do utraty wartości pieniądza. Inaczej mówiąc, za te same nominalnie pieniądze w przyszłości kupi się mniej (utrata wartości pieniądza). Dla przykładu za dzisiejsze 100.000 złotych można kupić nowy samochód z salonu. Natomiast za kilkadziesiąt lat może się okazać, że 100.000 złotych wystarczy co najwyżej na zakup roweru.
Indeksacja składki a inflacja
Powodem jest inflacja, czyli powszechny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych na rynku detalicznym w danym roku w porównaniu z rokiem poprzednim. Odczytami wskaźnika inflacji w Polsce zajmuje się Główny Urząd Statystyczny (GUS). Co roku informuje o wskaźniku inflacji, który jest wyliczany na podstawie:
- badania cen towarów i usług konsumpcyjnych na rynku detalicznym;
- badania budżetów gospodarstw domowych, na podstawie informacji o średnich wydatkach na towary i usługi konsumpcyjne.
Jeżeli wskaźnik inflacji w danym roku wynosi na przykład 3%, oznacza to, że o tyle średnio wzrosły ceny w porównaniu z rokiem poprzednim, o tyle też średnio spadła wartość pieniądza. Niestety świadczenia dostępne z ubezpieczenia na życie nie są odporne na inflację. Stąd dzisiejsza suma ubezpieczenia w wysokości 100.000 złotych po 30 latach okresu ubezpieczenia, na skutek inflacji, może być warta tyle, co dzisiejsze 1000 złotych. Aby tego uniknąć, towarzystwa ubezpieczeniowe wprowadziły mechanizm indeksacji składki, czyli podwyższenia sumy ubezpieczenia i składki ubezpieczenia. W ten sposób niwelowany jest wpływ inflacji na przyszłe świadczenie.
Jak dochodzi do indeksacji składki?
Towarzystwo ubezpieczeniowe w określonym przez siebie w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU) danej polisy terminie, przed rocznicą zawarcia umowy ubezpieczenia, proponuje ubezpieczającemu podwyższenie składki ubezpieczenia na życie na kolejny rok o wskaźnik indeksacji ustalony na podstawie wskaźnika inflacji GUS. Towarzystwo ubezpieczeniowe przedstawia ubezpieczającemu kilka propozycji, czyli wskazuje m.in. najniższy i najwyższy dostępny wskaźnik indeksacji. W zależności od wybranego przez ubezpieczającego wskaźnika indeksacji towarzystwo ubezpieczeniowe, w dniu rocznicy zawarcia przez niego umowy ubezpieczenia, dokonuje podwyższenia sumy ubezpieczenia (iloczyn aktualnej w dniu rocznicy zawarcia polisy sumy ubezpieczenia i wskaźnika indeksacji wybranego przez ubezpieczającego).
Podwyższona po indeksacji składki suma ubezpieczenia zaczyna obowiązywać w dniu rocznicy zawarcia umowy ubezpieczenia, o ile ubezpieczający opłacił składkę ubezpieczenia obowiązującą na podstawie wybranego przez siebie wskaźnika indeksacji. Po akceptacji indeksacji składki ubezpieczający otrzymuje od ubezpieczyciela polisę na życie zaktualizowaną o podwyższoną sumę ubezpieczenia i składkę ubezpieczenia.
Czy indeksacja składki jest obowiązkowa?
Indeksacja składki nie jest obowiązkowa. O swojej decyzji ubezpieczający winien poinformować towarzystwo ubezpieczeniowe na piśmie. Przeważnie na co najmniej miesiąc do 7 dni przed dniem rocznicy zawarcia umowy ubezpieczenia. Trzeba jednak wiedzieć, że odmowa indeksacji składki na przykład w dwóch kolejnych latach okresu ubezpieczenia oznacza utratę prawa do indeksacji składki w latach następnych.
Uwaga na ubezpieczającego i ubezpieczonego
Indeksacja składki jest proponowana przez towarzystwo ubezpieczeniowe ubezpieczającemu, czyli osobie, która zawarła umowę ubezpieczenia i na tej podstawie jest zobowiązana do terminowego opłacania składek ubezpieczenia przez cały okres ubezpieczenia. Natomiast ubezpieczony to osoba, której życie jest przedmiotem ubezpieczenia. Ubezpieczający i ubezpieczony to zazwyczaj jedna i ta sama osoba. Niekiedy jednak ubezpieczający i ubezpieczony to dwie różne osoby. Dla przykładu umowa ubezpieczenia na życie może być zawarta przez męża (ubezpieczający), a przedmiotem ubezpieczenia może być życie żony (ubezpieczona). W sytuacji, kiedy ubezpieczający jest inną osobą niż ubezpieczony, towarzystwo ubezpieczeniowe proponuje indeksację składki ubezpieczającemu, jednak wybór wskaźnika indeksacji innego niż najwyższy z zaproponowanych przez towarzystwo ubezpieczeniowe lub odmowa indeksacji składki wymaga pisemnej zgody ubezpieczonego. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje indeksacją składki o najwyższy z zaproponowanych przez ubezpieczyciela wskaźników indeksacji.